“Turistlere kendi kimliğimizi yansıtan ürünler sunmalıyız”

Side Antik Kentinde önemli düzenlemeler yapılıyor. Yıkımlar devam ederken, yeni yapılacak alanların iyi planlanması ise en az yıkım süreci kadar önemli bir konuyu gündeme getiriyor.

Prof. Dr. Feriştah Alanyalı, Side Kazı Başkanı, bir proje kapsamında 2 yıl önce tanıştığım değerli büyüğüm. İlmin, insan sevgisi ile birleştiğinde ne kadar da değerli bir hal aldığını çevresindekilere yansıtan kıymetli isim. Mesleğine olan derin sevgi ve tutkusu, insanlara olan sevgi ve inancı ile birleşmiş; gönlünü, vaktinin tamamını hatta evindeki koltuğunu Side Kazı Evi’ne koymuş, yüzü her daim gülen hocamızla keyifli bir sohbet gerçekleştirdik ancak bir konu benim açımdan her şeyin önüne geçti.

Kazı alanını, güncel çalışmaları yerinde incelerken dikkatimi çakma ürün mağazaları çekti. Yalnızca Side’nin değil; ülkemizin tüm turistik destinasyonlarının en önemli sorunu bu mağazalardır.

Esnafı gücendirmek istemem, biliyorum herkes kendi mücadelesini veriyor, onlara bu izinler veriliyorsa neden bu mağazaları açmasınlar ki? Belli ki kazanıyorlar, yoksa mantar gibi adım başı aynı ürünlerin satıldığı bu mağazalarla karşılaşmazdık. Mal sahiplerinin yüksek kira talepleri, çakma mağazaları haricinde ürün satan diğerleri tarafından karşılanamıyor! Güzelim destinasyonlar semt pazarı görüntüsünden kurtulamıyor. Kim kazanıyor bilmiyorum ancak destinasyonların kaybettiği kesin.

Yasalar kısmını geçtim; demek ki sahte ürün satmak, telifleri hiçe saymak yasak değil, bu mağazaların varlığını sürdürmesi isteniyorsa bir model uygulanmalı. Mall veya han artık her ne denmesine karar verilirse bu mağazaların tamamı tek bir binada toplanmalı. Binanın dışı da çakmayız biz diye bağırmayacak şekilde dizayn edilmelidir. Ve bu yapılar kesinlikle kültür, sanat, gastronomi gibi yatırımlar ile aynı mahallede veya çevrede yer almamalıdır.

Side Antik Kentinde yıkılan yerlerin yerine yapılacak olan yapılar eğer mağaza olacaksa bu mağazaların türleri, satılacak ürünler vb. titizlikle ele alınmalı; belediye, il kültür turizm müdürlüğü ve tüm ilgili bürokrasiler tarafından kesinleştirilmeli, aksi hizmet, ürünlerin satışı yasaklanmalıdır. Bir tarafta milyonluk kazı çalışmaları, lüks restoran yatırımları vb. mücadeleler;  hemen onların bitişiğinde ADIDAS, NIKE, PRADA yazan 100 metreden ucuzluk kokan basit ürünler. Sizce de bir mantıksızlık yok mu?

Hocamızdan dinlediğim bir hikâyeye buyurun siz de kulak verin.

Yurt dışından gelen önemli bir heyetin eşlerini, kazı alanı ve tarihi Side yarımadasında gezintiye çıkarıyorlar. Side’yi, Türkiye’yi anımsatacak hatıra ürünleri almak istiyoruz diyen kafileyi, sahte ürün satan mağazaların olduğu yerlerden geçmemeye çalışarak yürütüyorlar.  Son çare, yerli görüntüsü veren bir butiğe giriyorlar, ellerini attıkları ilk üründe Made in Italy etiketi ile karşılaşıp, mağazadan eli boş çıkıyorlar. Kafile Side’den tek bir hatıra ürünü dahi alamadan ülkelerine dönüyor…

Yapılacak yeni mağazalarda Türk kimliği, Türk markaları yansıtılmalıdır. Turistlere kendi kimliğimizi yansıtan ürünler sunmalıyız, onlar farklı ürünler görmek ve almak istiyorlar. Elbette bu ürünleri satacak kiracıların özenle seçilmesi, tutunabilmeleri için fahiş kira uygulamalarına maruz bırakılmaması gerekiyor. Tüm destinasyonlarımızın şık butikler, atölyeler ile buluşturulması gerekiyor. El yapımı ürünler, seramik atölyeleri, ipek, kaşmir satan butikler, değerli Türk markalarına ait mağazalar,  yöresel motifli takılar… Onlarca seçkin ürün ve konsept turistler ile buluşturulmalı, Türkiye ucuz algısı destinasyonlarımızdan uzaklaştırılmalıdır.

Feriştah Hanım Side için ‘‘Burası Türkiye’de tek. Hiçbir antik kent yerel yaşam ile bu kadar iç içe değil, burada tüm gününüzü, hatta haftanızı sıkılmadan geçirebilirsiniz, burası Türkiye’nin Pompei’si’’ diyor.

Biliyoruz ki destinasyonların tanıtımı ve  imajı o destinasyondaki ürünlerin sürdürülebilirliği için son derece önemlidir. Turistler Roma’ya, Paris’e, İstanbul’a gidiyoruz diyor, Hilton’a, Sheraton’a, Marriott’a değil.

Sektörün öne çıkan markalarının destekleri, Side gibi önemli destinasyonların tanıtılmasında büyük önem taşıyor.

Peki Side’nin öne çıkan ihtiyaçları neler?

-Turistlerin geceleri de tarihi alanı gezebilmesi için önemli yerlerinin aydınlatılması önemli bir yenilik olarak hayata geçirilebilir. Nisan-Ekim arası yoğun ziyaret alan antik kentin yaz aylarında gündüz gezilmesi mümkün olamıyor. Güneş enerjisinden yararlanılarak aydınlatma yatırımı yapılabilir.
-Donanımlı, doğru bilgileri anlatan rehberler tarafından tanıtılmalı. Eksik, yanlış, güncel olmayan bilgiler ile Side’nin tanıtıldığı konuşuluyor.
-Kaliteli, nitelikli kültür turları düzenlenmeli.
-Acenteler, operatörler tarafından Side’nin önemi tanıtılmalı.

Bir teşekkür.

Side Kazı Başkanı Prof. Dr. Feriştah Alanyalı Antalya Valiliği’ne, Anadolu Üniversitesi’ne, kazılara uzun yıllardır destek sunan Sideli aileler Barut Otelleri ve Mecitoğlu İnşaat şirketlerine, yıkımlarla ilgili sorun çıkarmayan, tam aksine parsel çalışmalarından tutun da her türlü yasal sürecin tamamlanmasına kadar ilerlemeye destek olan yerel halka, kazı işçilerine ve genç arkeologlara teşekkürlerini sunuyor.

[UHA Haber Ajansı, 22 Aralık 2021]