Su Politikaları Derneği Başkanı YILDIZ: Tatil yörelerinde değişken su tarifesi ve su verimliliği teşvikleri uygulanmalı

UHA/ İnternational News Agency

ANKARA, 28 TEMMUZ 2025 –  Su Politikaları Derneği Başkanı ve Su Politikaları Uzmanı Dursun YILDIZ, Türkiye’de son aylarda özellikle tatil yörelerinde yaşanan su krizi dolayısıyla değişken su tarifesi ve su verimliliği teşviklerinin zorunlu olarak uygulanmasına dikkat çekti.

Su Politikaları Uzmanı Dursun YILDIZ

Su Politikaları Uzmanı Dursun YILDIZ, konuyla ilgili olarak, UHA/ İnternational News Agency’na önemli açıklamalarda bulundu. YILDIZ’ın açıklamaları şöyle:

Su’da arz yönetimi ortaya çıkan ihtiyacın hızla karşılanmasına yönelik plan program ve uygulamaları kapsar. Nüfusu yıl içinde çok değişmeyen ve yıldan yıla da belirli bir oranda artan yörelerde su talebinin karşılanması için planlama yapmak ve uygulamak çok zor değildir. Ancak özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerimizdeki Kuşadası, Foça, Bodrum, Marmaris, Çeşme, Didim, gibi tatil yörelerimiz, yaz aylarında 10 kata varan nüfus artışlarıyla bu kapsamın dışında kalmaktadır. Sadece yaz dönemindeki bu yüksek talebin karşılanmasına yönelik baraj, isale hattı, şehir şebekesi, arıtma tesisi, atık su arıtma tesisi projelerinin ekonomik yapılabilirliği de düşük çıkabilmektedir.

Artan iklim değişikliği etkisi, bu bölgelerimizde artan yerli ve yabancı turist sayısı, plansız kentleşme, uzun zamandır arazi planlaması ve su kaynakları planlamasının birlikte ele alınmayışı, yüksek su kayıp ve kaçak oranı, verimsiz kullanım gibi nedenlerle her geçen yıl su sorunları artmaktadır.

Su sorunu kronik hale gelmeden adım atılmalı

İki yıl üstüste yaşanan bölgesel kuraklıklar bu yörelerimizde su temininde büyük sorunlara hatta bu yıl da olduğu gibi su kesintilerine neden olmaktadır. Uzmanlar önümüzdeki yıllarda bölgesel kuraklıkların şiddetinin ve tekerrürün artarak devam edeceğini açıklamaktadır. Su teminindeki yetersizlikler kontrolsüz su çekimine ve çevresel bozulmalara da neden olmaktadır. Tatil yörelerimizde şehir şebekesinden temin edilen suyun yetersiz kalması veya o bölgeye ulaştırılamaması nedeniyle çok miktarda kuyu açılarak kontrolsüz yeraltı suyu çekilmektedir. Bu durum Bodrum başta olmak üzere yeraltı suyuna deniz suyu girişimine ve su kalitesinin bozulmasına da neden olmaktadır.

Arz ve talep yönetimi birlikte olmalı

Tatil yörelerimizde hızla artan ve turistik dönemde en yüksek seviyeye çıkan su ihtiyacını sadece arz yönetimi ile karşılayabilmek, yani başka hiçbir önlem almadan bu ihtiyaç için her koşulda su temin etmeye çalışmak doğru ve sürdürülebilir bir politika değildir. Bu nedenle bu yörelerimizde öncelikle yapılacak imar planlarına su temin şartı getirilmelidir. Ayrıca su konusunda arz ve talebin birlikte yönetilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda acil tedbir olarak önce su kayıp ve kaçaklarının en düşük seviyeye düşürülmesi gerekir. Bunun yanı sıra su verimliliği konusunda toplumsal bilinci arttırma çalışmaları önem taşır. Aşırı su tüketiminin sıkı bir denetim altına alınması ve su dağıtımında adaletin sağlanması da gerekir. Tatil yörelerimizin sürekli yaşayan yerlilerine insani su tüketim hakkı ve kademeli su tarifesi uygulamasıyla, hane halkı gelirinin yüzde 3’ünü aşmayacak şekilde, su temin edilmelidir.

Değişken su tarifeleri

Bunun dışındaki yoğun su taleplerinin yönetimi için suyun fiyatlandırması bir araç olarak kullanılabilir. Su sorunu yaşayan turistik bölgelerdeki mevsimsel su talebini karşılayabilmek için değişken bir su tarifesi uygulanabilir. Bu tarife suyun yoğun kullanım dönemini ve kullanılan su miktarını dikkate alabilir. Bu su tarifesindeki bedel takdiri kullanıcılar arasında tüketim miktarına, suyun kullanıldığı yere ve amaca göre tespit edilebilir. Bu programda fiyatlandırma statik (önceden belirlenmiş sürelerde göre farklı bedel) ve dinamik (kısa sürede hızla değişen) fiyatlandırma olarak da belirlenebilir.

Etkili denetim ve teşvik

Bunun yanı sıra tatil yörelerinde su verimliliği en sıkı şekilde denetlenmeli ve ayrıca verimli su kullanımı, suyun çevrimiçine alınarak tekrar kullanımı ,verimli projeden verimli kullanıma kadar en etkin yöntemlerle teşvik edilmelidir. Su talebi yönetiminde fiyat temelli ve teşvik temelli programlar birlikte uygulanmalıdır.

Tatil yörelerimizde çok yüksek mevsimsel su talebi ve su kıtlığı koşullarında kentsel su arzının sürdürülebilirliğini artırmak için diğer verimlilik, teşvik ve denetim tedbirlerinin yanı sıra ihtiyaç sahibi kesimin insani su hakkını gözeterek bir dinamik su fiyatlandırma stratejisi de sorunun sürdürülebilir çözümüne katkı sunacaktır.

***

Yazar hakkında

Araştırmacı Yazar ve Akademisyen Dursun YILDIZ

Su Politikaları Derneği Kurucu Üyesi ve Başkanı, Su Politikaları Uzmanı, Akademisyen, İnşaat Mühendisi.

1958 yılında Samsun’da doğdu. İTÜ İnşaat Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Devlet Su İşleri’nde çalışmaya başladı, kurumun çeşitli daire başkanlıklarında yöneticilik yaptı. Bu süre içinde Hollanda’da Uluslararası Hidrolik Enstitüsü’nde 1 yıl lisans sonrası, ABD’de ise 3 aylık uygulama eğitimleri aldı. Daha sonra Hacettepe Üniversitesi Hidropolitik ve Stratejik Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde Su Politikaları alanında Yüksek Lisans çalışmasını tamamladı. Bu arada Ankara Üniversitesi ATAUM’da AB Uzmanlığı ve Uluslararası İlişkiler Uzmanlık diploma eğitimlerini de tamamladı. Yıldız DSİ’de çalıştığı süre boyunca üniversitelerde de ders verdi.

Su ve Toprak Yönetimi, Su Güvenliği, Su Sorunları, Orta Asya Suları, Orta Doğu Suları, Su Savaşları gibi konularda 15 adet kitabı ve çok sayıda rapor ve uluslararası dergilerde yayınlanmış makalesi var. TEMA Bilim Kurulu üyesi olan Yıldız, Uluslararası Su Yönetimi ve Diplomasisi dergisinin editörlüğünü yapıyor ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nün Uluslararası Su Kaynakları Bölümü’nde Su Politikaları dersi veriyor.