Dünya Ekenomisi Dönüyor!

*Günaydın! Bugün günlerden 12 Haziran Perşembe. ABD Başkanı Trump, Londra’daki ticaret müzakerelerinin sonunda Çin ile anlaşmaya vardıklarını bildirdi. İyi okumalar…

* Detayı bültenimizde!…

Gazeteci* Aslı SÖZBİLİR

İSTANBUL, 12 HAZİRAN 2025 

Los Angeles’ta sokağa çıkma yasağı ilan edildi ABD’nin günlerdir düzensiz göçmenlere destek protestolarına sahne olan Los Angeles kentinde, şehir merkezinde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. California eyaletine bağlı Los Angeles Belediye Başkanlığından yapılan yazılı açıklamada, ikinci bir duyuruya kadar her gün yerel saatle 20.00’den 06.00’ya kadar sokağa çıkma yasağı uygulanacağı bildirildi. Açıklamada, şehir merkezinde güvenliğin sağlanması amacıyla Los Angeles Polis Departmanı (LAPD) ekiplerine ek olarak, bölge genelinden yüzlerce güvenlik personelinin görevlendirildiği kaydedildi. Sokağa çıkma yasağının, tüm bireyler için geçerli olduğu aktarılan açıklamada kolluk kuvvetleri, sağlık ve acil yardım personeli, bölge sakinleri, işe gidiş-geliş yapanlar ile basın kartı taşıyan gazetecilerin kapsam dışı tutulduğu ifade edildi. Los Angeles’ta Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Dairesi (ICE) tarafından gözaltına alınan düzensiz göçmenlere destek amacıyla yapılan gösteriler devam ederken Washington yönetimi, olaylara sert tepki göstermişti. ABD Başkanı Donald Trump, Los Angeles’taki durumu kontrol altına almak amacıyla önce 2 bin civarında Ulusal Muhafızı bölgeye görevlendirdiğini açıklamış, daha sonra ilaveten 2 bin muhafızın ve 700 deniz piyadesi askerin daha görevlendirildiğini duyurmuştu.

Trump: Çin ile ticaret anlaşması tamamlandı ABD ve Çin’in, karşılıklı tarife artışlarıyla tırmanan ticaret geriliminin çözümü için başlattığı müzakerelerin yeni turu, 9-10 Haziran’da İngiltere’nin başkenti Londra’da yapıldı. Müzakerelerde ABD tarafını Hazine Bakanı Scott Bessent, Ticaret Bakanı Howard Lutnick ve Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer, Çin tarafını ise Ekonomik İlişkilerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng, Ticaret Bakanı Vang Vıntao ve Uluslararası Ticaret Temsilcisi Li Çınggang temsil etti. ABD Başkanı Donald Trump, Londra’daki ticaret görüşmelerinin sonuçlarına dair yaptığı açıklamada, Çin ile anlaşmaya vardıklarını, ABD’nin yüzde 55, Çin’in ise yüzde 10 tarife uygulayacağını bildirdi. Trump, Çin’in nadir toprak elementlerini önceden tedarik etmesi ve Çinli öğrencilerin Amerikan üniversitelerine erişiminin sağlanması gibi konuları da içeren bir ticaret çerçevesinin tamamlandığını söyledi. Trump, ABD ile Çin arasındaki müzakerelerin Londra’da sonuçlanmasından bir gün sonra yorum yaptı. Her iki taraf da kritik mineraller gibi hassas malların akışını yeniden canlandırmayı ve her iki tarafın da tarifeleri düşürdüğü geçen ayki anlaşmanın şartlarını uygulamayı kabul etti. Trump, sosyal medya hesabında şu açıklamaları yaptı: “Çin ile anlaşmamız Başkan Şi ve benim son onaylamamıza bağlı olarak tamamlanmıştır. Tam mıknatıslar ve gerekli nadir toprak elementleri Çin tarafından önden tedarik edilecek. Aynı şekilde, kolejlerimizi be üniversitelerimizi kullanan Çinli öğrenciler öğrenimlerine devam edecek. Toplamda yüzde 55 tarife aldık, Çin yüzde 10 aldı. İlişki mükemmel!”

Çin: Ticaret savaşı istemiyoruz ama bundan da korkmuyoruz Londra’daki ticaret görüşmelerine ilişkin Çin tarafı ABD Başkanı Trump’ın belirttiği tarife oranlarını henüz doğrulamadı. Görüşmelerde Çin tarafına önderlik eden Ekonomik İlişkilerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng, iki tarafın ekonomik ve ticari anlaşmazlıklarını eşit diyalog ve karşılıklı fayda prensibiyle çözmesi gerektiğini vurgulayarak, “Çin, ticaret savaşı istemiyor ama bundan da korkmuyor” dedi. Londra’da yürütülen müzakerelerde tarafların karşılıklı endişelerini gidermede yeni mesafe kaydedildiğini vurgulayan Hı, iki ülkenin sonraki süreçte mutabakatı eyleme dönüştürerek zor kazanılan sonuçları güvenceye alması için çalışması gerektiğini belirtti. Trump, 2 Nisan’da aralarında Çin’in de olduğu ticaret ortaklarına ek gümrük vergileri açıklamış, Çin’in karşılık vermesiyle iki ülke arasında başlayan tarife restleşmesi sonunda ABD, Çin’e uyguladığı gümrük tarifesini yüzde 145’e kadar çıkarmış, Çin de ABD’ye yüzde 125 gümrük tarifesi getirmişti. Tırmanan ticari gerilim sonrasında ABD’li ve Çinli yetkililer, 10-11 Mayıs’ta tarife müzakereleri için İsviçre’nin Cenevre kentinde bir araya gelmiş ve karşılıklı gümrük vergilerini 90 gün boyunca düşürme kararı almıştı. Görüşmenin ardından 14 Mayıs itibarıyla ABD’nin, Çin mallarına uyguladığı gümrük vergisini 90 gün için yüzde 145’ten yüzde 30’a, Çin’in de ABD mallarına uyguladığı vergiyi yüzde 125’ten yüzde 10’a düşürmesi kararlaştırılmıştı.

ABD’de bütçe açığı düştü, gümrük vergisi gelirleri rekor kırdı ABD Hazine Bakanlığı, mayıs ayına ilişkin bütçe dengesi raporunu yayımladı. Buna göre, 1 Ekim 2024’te başlayan ve 30 Eylül 2025’te sona erecek olan 2025 mali yılının sekizinci ayında federal hükümetin bütçe açığı 316 milyar dolar olarak hesaplandı. Federal hükümet, geçen yıl mayısta 347 milyar dolarlık bütçe açığı vermişti. Böylece bütçe açığı mayısta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 9 düştü. Bu dönemde bütçe dengesine ilişkin piyasa beklentisi 314,3 milyar dolarlık açık vermesi yönündeydi. Hükümetin gelirleri mayısta yüzde 15 artarak 371 milyar dolara çıkarken, harcamaları yüzde 2 artışla 687 milyar dolara yükseldi. ABD Başkanı Donald Trump’ın tarife politikası doğrultusunda mayıs ayında gümrük vergisi gelirinin geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 270 artışla 23 milyar dolara çıkması dikkati çekti.

Bessent, Çin’i “güvenilir ortak” olmaya çağırdı ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, ABD Temsilciler Meclisi’nde katıldığı oturumda, yönetimin ticaret politikasına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Çok sayıda ülkenin ABD ile ticari ilişkilerini geliştirmeye yönelik tekliflerde bulunduğunu belirten Bessent, buna Çin’in de dahil olduğunu söyledi. Bessent, Çinli yetkililerle Londra’da yapılan görüşmelerden yeni döndüğünü anımsatarak, görüşmeleri “başarılı” olarak tanımladı ve iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri istikrara kavuşturmakla kalmayıp daha dengeli hale getireceğini ifade etti. Çin’in aşırı üretimden daha fazla tüketime doğru kayarak ekonomisini istikrara kavuşturmak için eşsiz bir fırsata sahip olduğunu vurgulayan Bessent, “Ancak ülkenin, ticaret müzakerelerinde güvenilir bir ortak olması gerekiyor. Eğer Çin, geçen ay Cenevre’de ana hatlarını çizdiğimiz ilk ticaret anlaşmasının kendi payına düşen kısmını yerine getirerek rotasını düzeltirse, o zaman dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında büyük ve güzel bir yeniden dengelenme mümkün olur” dedi.

“ABD ile Çin arasında varılan anlaşma Avrupa’nın zararına değil” Almanya Başbakanı Friedrich Merz, ABD ile Çin arasında nadir toprak elementlerine ilişkin varılan anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını ve bunun Avrupa’nın zararına olmadığını söyledi. Merz, Avrupa Birliği (AB) ile ABD arasındaki ticari anlaşmazlıkların giderilmesini de isteyerek, “Amerikalılarla aramızdaki ticari anlaşmazlıkları da benzer şekilde azaltmayı ve mümkün olduğunda ortadan kaldırmayı başaracağımızı ümit ediyorum.” diye konuştu. Açık pazarların, serbest ticaretin ve hammaddeye erişimin herkes için en iyi çözüm olduğunu ve buna katkı sağlamak istediklerini vurgulayan Merz, “Yakın gelecekte Amerika ile gümrük vergileri gibi konularda da bir anlaşmaya varabileceğimizi umuyorum” ifadesini kullandı. Öte yandan Avrupa Birliği (AB), ABD ile ticaret müzakerelerinin, Başkan Donald Trump’ın 9 Temmuz olarak açıkladığı son tarihin ötesine geçeceğine inanıyor. AB, 9 Temmuz’a kadar anlaşmanın prensipleri üzerinde anlaşmaya varılmasını en iyi senaryo olarak görüyor ve bu sayede ayrıntıların belirlenmesi için daha fazla görüşme yapılmasına olanak tanıyacak. AB, müzakerelerin tatmin edici bir sonuç vermemesi durumunda tarifelerin ötesine geçebilecek eylemler de dahil olmak üzere karşı önlemlere yönelik hazırlıklarını artırıyor.

Pentagon F-35 talebini yarıya indirdi ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) kuvvetlerinden Hava Kuvvetleri, ABD Kongresi’ne yapmış olduğu ABD’nin en büyük savunma şirketi Lockheed Martin tarafından geliştirilen F-35 talebini 48’den 24’e düşürdü. Hava Kuvvetleri’nin 2026 için F-35 talebini azaltması, Savunma Bakanı Pete Hegseth’in önümüzdeki beş yıl içinde “ABD askeri harcamalarını yüzde 8 oranında azaltma” planı için yapılmış olabilir. Hava Kuvvetleri şimdi F-35 uçağı için 3,5 milyar dolar, malzemelerin ön tedariki için de 531 milyon dolar talep etmeyi planlıyor. Hava Kuvvetleri şimdi F-35 uçağı için 3,5 milyar dolar, bunun için gerekli malzemelerin ön tedariki için ise 531 milyon dolar talep etmeyi planlıyor. Pentagon, 12 uçak satın almak için 1 milyar 950 milyon dolar, ileri tedarik için ise 401 milyon 500 bin dolar talep etmeyi planlıyor. Bu kesinti12 F-35 talebi, ABD Kongresi’nin 2026 mali yıl için onayladığı 17 kesintiden biri oldu. Hava Kuvvetleri toplam bin 763 F-35A tedarik etmeyi planlamıştı ancak ABD Başkanı Donald Trump döneminde bu savaş uçağı eleştirilerin başlıca hedefi haline geldi. Trump’ın hükümet maliyetlerini düşürme çabalarına öncülük eden milyarder Elon Musk, Aralık ayında “bazı aptallar hala, insansız hava araçları çağında F-35 gibi insanlı savaş uçakları üretiyor” demişti.

ABD’den Orta Doğu alarmı: 3 ülkedeki personele tahliye kararı İran Savunma Bakanı Aziz Nasirzadeh, nükleer müzakereler veya Washington ile bir çatışma durumunda, Tahran’ın bölgedeki ABD üslerini vuracağını söylemişti. İran açıklamasının ardından ABD’nin Bağdat Büyükelçiliğini tahliye etmeye hazırlandığı bildirildi.  Bu bilgi, Reuters tarafından bir Iraklı güvenlik yetkilisi ve bir ABD kaynağı tarafından doğrulandı. Reuters’ın aktardığına göre Iraklı kaynaklar, tahliyeyi gerektirecek herhangi bir güvenlik durumu tespit etmediklerini açıkladı. Öte yandan ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth’in de Ortadoğu’daki personelin aileleri için tahliye onayı verdiği ifade ediliyor. AP’nin haberine göre ABD’nin Bayreyn ve Kuveyt’teki zaruri olmayan diplomatik personel ve ailelerin tahliyesine hazırlandığı bildirildi.

ABD’de enflasyon aylık bazda beklentilerin altında kaldı ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Mayıs ayında aylık bazda yüzde 0,1, yıllık bazda yüzde 2,4 ile beklentilerin altında arttı. ABD Çalışma Bakanlığı, Mayıs ayına ilişkin tüketici enflasyonu verilerini açıkladı. Buna göre, çekirdek TÜFE Mayıs’ta yıllık yüzde 2,8 arttı, beklenti yüzde 2,9 seviyesindeydi. Önceki veri ise yüzde 2,8 seviyesinde izlenmişti. ABD’de çekirdek TÜFE, Mayıs ayında yüzde 0,1 artış gösterdi. Beklenti yüzde 0,3 ve önceki artış da yüzde 0,2 seviyesinde kaydedilmişti. Bu dönemde yıllık enflasyonun yüzde 2,5 olması bekleniyordu. Yıllık enflasyon nisanda yüzde 2,3 ile Şubat 2021’den bu yana en düşük seviyesini kaydetmişti. Barınma maliyetleri, Mayıs’ta aylık yüzde 0,3 artarak tüm kalemlerdeki aylık artışta etkili başlıca faktör oldu. Barınma endeksi yıllık bazda da yüzde 3,9 yükseldi. Aynı dönemde gıda fiyatları aylık yüzde 0,3 ve yıllık yüzde 2,9 arttı. Enerji maliyetleri ise Mayıs’ta aylık bazda yüzde 1 ve yıllık bazda yüzde 3,5 düştü.

Fitch küresel not görünümünü revize etti Fitch, küresel görünüme ilişkin görüşünü negatif yönlü revize etti. Fitch Ratings, açıklamasında “Küresel ticaret savaşının tırmanması, gümrük vergilerinin sonunun ne olacağına dair belirsizlik ve bunların küresel ticaret hacimleri, tedarik zincirleri, yatırımlar ve uluslararası ilişkiler üzerindeki etkisi, küresel ekonomi için önemli bir olumsuz şok oluşturmaktadır. Fiyatlar ve faaliyetler üzerindeki etkilerin boyutu ve zamanlamasına dair belirsizlik, ABD Merkez Bankası’nın politika faiz oranlarının gidişatı ve finansman koşullarındaki oynaklık riskine dair belirsizliği artırmaktadır” dedi. Derecelendirme kuruluşu, kamu maliye sektörünün 2025 yılı boyunca savunma harcamaları, yavaş büyüme ve faiz maliyetleri nedeniyle baskı altında kalacağı konusunda uyarıda bulunuyor. Ayrıca, kurum analistlerine göre devam eden savaşlar, ABD-Çin anlaşmazlığı, ticaret gerilimleri ve Washington’un değişken dış politikası nedeniyle jeopolitik koşullar da yüksek risk altında kalmaya devam edecek.