Herkesin doğum tarihine göre bir yaşı yani “kronolojik yaşı” olsa da, aynı zamanda genetik, yaşam tarzı ve diğer faktörlerden etkilenen vücudun işlevlerinin yaşlanmasına dayanan “biyolojik yaş” olarak bilinen bir yaşı da var. Çalışmalar daha önce biyolojik yaş ne kadar yüksekse, çeşitli hastalık riski ve ölüm riskinin o kadar yüksek olduğunu öne sürüyordu.
Ancak şimdi araştırmacılar, psikolojik sağlığın önemini ortaya çıkaran dijital bir yaşlanma modeli oluşturduklarını söylüyorlar.
Araştırmanın ortak yazarı ve Hong Kong’lu Deep Longevity’nin başındaki isim Fedor Galkin, “Bedeniniz ve ruhunuz birbirine bağlı. Ana mesajımız bu” diyor.
Aging-US dergisinde yazan Deep Longevity, Stanford Üniversitesi ve Çin Hong Kong Üniversitesi araştırmacıları, Çin Sağlık ve Emeklilik Çalışması (CHARLS) kapsamında 2015 yılında 4 bin 846 yetişkinden toplanan verilere dayanarak nasıl bir “yaşlanma saati” oluşturduklarını açıkladılar.
Çalışma kolesterol ve glikoz seviyeleri, katılımcıların cinsiyeti, kan basıncı, vücut kitle indeksi ve akciğer fonksiyonu ölçümleri gibi bilgiler dahil olmak üzere 16 kan parametresi içeriyor.
Ekip daha sonra bu model tarafından tahmin edilen bireylerin kronolojik yaşını gerçek yaşlarıyla karşılaştırdı. Sonuçlar, ortalama olarak, katılımcının gerçek yaşının üzerinde veya altında neredeyse 5 veya 7 yıllık bir fark olduğunu ortaya koydu.
Ekip, modelin yaşlanma ile ilişkili hastalıkları olan 2 bin 617 Çinli yetişkinden alınan CHARLS verilerine uygulandığında, inme, karaciğer hastalığı ve akciğer rahatsızlığı öyküsü olanların kronolojik olarak yaş, cinsiyet ve yaşam alanı açısından kendileriyle eşleşen 4 bin 451 sağlıklı yetişkinden daha yaşlı olduğunun tahmin edildiğini gördü.
Bu koşulların ortalama etkisi, öngörülen yaşa 18 aydan fazla eklemedi ancak ekip, yaşlanma hızı üzerinde başka etkiler buldu.
“Mutsuz hissetmek veya yalnız olmak gibi psikolojik faktörlerin kişinin biyolojik yaşına 1,65 yıl eklediğini görebiliyoruz” diyen Galkin, rakamın bir tahmin olduğunu söylese de, “Model umutsuzluk veya korku gibi farklı duyguların birbirinden bağımsız olduğunu varsaydığından, çalışma ne kadar hızlı yaşlandığımız konusunda psikolojik durumun önemini vurguluyor” şeklinde konuştu.
Ekip ayrıca, sigara içen kişilerin sigara içmeyen akranlarından 15 ay daha büyük olduğu tahmin edilirken, evli olmanın da biyolojik yaşı yaklaşık yedi ay azalttığını bildiriyor. Kırsal kesimde yaşayan insanların ise şehirli akranlarından neredeyse beş ay daha büyük olduğu tahmin ediliyor.
University College London’da psikoloji ve epidemiyoloji profesörü Andrew Steptoe, çalışmanın son yıllarda “biyolojik yaşlanma saatini” hesaplamak için kan bazlı ve biyometrik verileri kullanan bir dizi çalışmadan biri olduğunu söyledi.
Son çalışma, depresyon, yalnızlık ve mutsuzluk etrafında dönen duyguların daha ileri biyolojik yaşlanma ile ilişkili olduğunu buldu.
Steptoe, “Sonuçlar ilginç ve bu sonuçlar stres ve düşük sosyoekonomik konum gibi faktörlerin yaşlanmanın hızlanmasıyla ilişkili olduğuna dair Kuzey Amerika ve Avrupa’dan gelen mevcut kanıtlara da katkıda bulunuyor” dedi.
Ancak Steptoe’ya göre, çalışma sadece bir noktada toplanan verilere baktığı için, izolasyon ve yalnızlığın sigara içmekten gerçekten daha kötü risk faktörleri olma ihtimali düşük.
[UHA Haber Ajansı, 28 Eylül 2022]
