enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
SON DAKİKA
00:50 Gazeteci Özlem BAY’ın Haber Ajandası: Türkiye kuraklık kıskacında!
00:39 Kudüs şairi: Nuri Pakdil
00:36 Kıbrıs’taki bölünmeyi 62 yıl önce Makarios başlattı
00:35 “Ömer Çelik: “Bu husumet kadrosunun Cumhurbaşkanımıza, Cumhur İttifakımıza ve partimize saldırılarını lanetliyoruz.”
00:31 Burhanettin Duran: CHP öfke nöbetini alışkanlık haline getirdi
00:18 Milli mühimmat için tarihi an: KIZILELMA envantere hazırlanıyor
00:16 Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO), Olağanüstü Oturumu Cenevre’de başladı…
00:16 Kahpe ASALA’nın yaptıklarını görmezden gelen Türk kökenli bir Hollanda siyasetçisi Çoşkun Çörüz’e tepki…
00:04 Bakan Yerlikaya: Hiç kimse polisimize ‘düşman’ deme alçaklığına cüret edemez
00:03 Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, Rusya’dan doğal gaz (LNG) ithalatını 2028 yılı başında tamamen sonlandıracak…
20:02 İzmir Kültürpark Atlas Pavyonu’nda kapılarını açan ”Ve Mavi Gözleri Çakmak Çakmaktı” Mustafa Kemal Atatürk Sergisi…
18:21 İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, CHP’li 40’ı tutuklu 200 şüpheli hakkında iddianame hazırlandı.
14:29 Cumhurbaşkanı Erdoğan Kuveyt, Katar ve Umman’ı ziyaret edecek
14:01 CHP’li marjinal gruplar, CHP Kocaeli İl Kongresi’nde Gazeteci Erdal Sertel’e saldırdı…
12:53 Bursa’nın Su Güvenliği Yağmuru Bekler Duruma Neden Düştü?
08:58 Dış Bakış Dergisinin “KIBRIS” Özel Sayısı Yayında
00:50 Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Doğruyu bildikleri halde ikrar edemeyenlere yapabileceğimiz hiçbir şey yok”
00:06 Körfez’de Taşlar Yerine Oturmaya Başlıyor!
00:56 Ambulansa yol vermeyen sürücülere ağır cezalar geliyor
00:46 Sözde soykırım destekçisini savunmaya çalışan Don Kişot’un hezeyanı!
TÜMÜNÜ GÖSTER →

Afganistan’da yeni diplomasi masası: Çin’in koridor planı

Afganistan’da yeni diplomasi masası: Çin’in koridor planı
4 Eylül 2025
8
A+
A-

* Kabil’de bir araya gelen Pekin, Kabil ve İslamabad, Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’nun Afganistan’a uzatılması için yeni bir sayfa açtı. Bu adım, Pekin’in bölgesel ara buluculuk rolünü güçlendirirken, Taliban’ın uluslararası meşruiyet arayışını da hızlandırıyor.

* İşte detayları!…

UHA/ İnternational News Agency

Selami Kökçam adlı kullanıcının profil fotoğrafı
Selami Kökçam

AFGANİSTAN, 04 EYLÜL 2025  

Yıllardır savaşların ve işgallerin gölgesinde anılan Afganistan, bugünlerde farklı bir konuyla dünya gündeminde. Çin, Pakistan ve Taliban yönetiminin dışişleri bakanları aynı masa etrafında toplandı.

Görüşmenin merkezinde ise Çin’in “Kuşak ve Yol Girişimi”nin en iddialı damarlarından biri olan Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) vardı. Bu dev proje, Pakistan’ın Gwadar Limanı’ndan Çin’in batısına uzanan hat üzerinden yalnızca iki ülkeyi değil, Afganistan’ı da içine alacak bir vizyonla yeniden tasarlanıyor.

Bu buluşma, sadece diplomatik bir adım değil, bölgenin geleceğini, küresel ticaret dengelerini ve yeni güç mimarisini ilgilendiren stratejik bir adım olarak okunuyor.

Çin’in hedefinde Orta Asya ve Orta Doğu’ya kesintisiz erişim sağlayacak bir ekonomik koridor oluşturmak var. Taliban için bu, uluslararası meşruiyet yolunda önemli bir basamak anlamına geliyor. Pakistan içinse kronikleşmiş ekonomik darboğazdan çıkmak ve güvenlik krizlerini dengelemek için büyük bir fırsat yaratıyor.

Fakat aynı masaya oturan aktörler, aslında çok daha karmaşık bir satranç tahtasının taşlarını oynatıyor. ABD’nin çekilişiyle boşalan alanda Çin’in arabulucu rolü, Taliban’ın pragmatik manevraları ve Pakistan’ın kırılgan dengeleri, CPEC’i haritada basit bir yatırım hattı olmaktan çıkarıp, küresel güç mücadelesinin merkezine taşıyor.

Pekin için yeni fırsat, Taliban için meşruiyet

Çin bu üçlü masayı tesadüfen kurmadı. 2021 sonrası Taliban yönetimi uluslararası tanınma ararken, Pekin önce Kabil’e büyükelçi atayan ilk ülke oldu, ardından Taliban’ın gönderdiği büyükelçiyi kabul ederek fiili ilişki seviyesini yükseltti. Bu adımlar, Çin’in Afganistan’da sadece ekonomik bir yatırımcıdeğil, aynı zamanda diplomatik bir arabulucu olma isteğini yansıtıyor.

Afganistan’da yeni diplomasi masası: Çin’in koridor planı

Son toplantıda gündeme gelen başlıklar da bu rolü pekiştiriyor. CPEC’in Afganistan’a uzatılması, ortak güvenlik mekanizmaları ve terörle mücadelede koordinasyon, Pekin’in öncelikleri arasında öne çıktı.

Çinli bakan Wang Yi, Afganistan’ın madenlerinin işletmeye açılması gerektiğini açıkça vurguladı. Mes Aynak’taki dev bakır rezervleri, olası lityum yatakları ve enerji kaynakları Pekin için cazip bir fırsat. Taliban içinse bu yatırımlar hem ekonomik canlanma hem de “tanınma olmasa bile fiili meşruiyet” kazanma aracı. Ancak güvenlik riskleri, şeffaflık sorunları ve yaptırımlar, bu işbirliğini kırılgan kılıyor.

Koridor’un Afganistan uzatılması: Fırsatlar ve zorluklar

Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru, son on yılda 65 milyar doları aşan projelerle Gwadar Limanı’ndan Çin’in batısına uzanan stratejik bir hat oluşturdu. Enerji hatları, otoyollar ve liman yatırımlarıyla şekillenen bu ağ, Pekin’in küresel tedarik güvenliği stratejisinin kalbinde yer alıyor. Şimdi bu hattın Afganistan’a uzatılması, Orta Asya’ya çıkış kapısı olarak yeni bir aşamaya işaret ediyor.

Afganistan’da yeni diplomasi masası: Çin’in koridor planı

Ancak sahadaki gerçekler bu planı zorlaştırıyor. Afganistan’ın yaptırımlar altındaki bankacılık sistemi, gümrük düzenlemelerindeki belirsizlik ve uluslararası izolasyon, projeyi kağıt üzerindeki bir vizyondan ibaret kılma riski taşıyor. Pakistan tarafında ise ağır borç yükü ve siyasi krizler, yeni finansman arayışlarını daha maliyetli hale getiriyor. Çin için cazibe büyük olsa da, pratikte Afganistan uzantısı sadece mühendislik değil; finans, hukuk ve diplomasi sınavı anlamına geliyor.

Afganistan’ın en güçlü kozu ise yeraltında. Taliban yönetimi, Mes Aynak’tan lityuma kadar uzanan rezervleri Çin şirketlerine açmak istiyor. Ancak bu sahaların işletilmesi, çevresel miras, yerinden edilme riski ve şeffaflık sorunları nedeniyle tartışmalı. Dolayısıyla CPEC’in Afganistan etabı, fırsatlarla krizlerin iç içe geçtiği bir denklem oluşturuyor.

Güvenlik gölgesi: Sınırlar, isyanlar ve kırılganlıklar

Güvenlik, bölgede her büyük yatırım planının üzerinde dolaşan en ağır gölge konumunda. Pakistan-Afganistan sınırındaki Torkham ve Çaman kapılarında yaşanan gerilimler, ticaret akışını sık sık durduruyor. İslamabad, Tehrik-i Taliban Pakistan’ın (TTP) Afganistan’dan saldırı planladığını ileri sürüyor. Kabil ise bu suçlamaları reddediyor. Bu karşılıklı güvensizlik, koridoru adeta bir “ateş hattı”na dönüştürüyor.

Koridorun güney ucunda ise Belucistan gerçeği var. Çin yatırımlarına yönelik Beluçistan Kurtuluş Ordusu’nun (BLA) saldırıları, sadece Çinli mühendisleri değil, Gwadar’daki liman ve altyapı projelerini de hedef alıyor. Bu saldırılar projelerin gecikmesine, maliyetlerin artmasına ve yerel toplumlarda “kalkınma yerine dış müdahale” algısının güçlenmesine yol açıyor. Çin’in Kabil ve İslamabad’a verdiği en net mesaj “Çinli personelin güvenliği kırmızı çizgimizdir” oldu. Ancak sahadaki tablo, ekonomik işbirliğini güvenlik denkleminden bağımsız düşünmenin mümkün olmadığını gösteriyor.

Sonuç olarak Kabil’de kurulan masa, Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’nun Afganistan’a uzatılması fikrini resmileştirdi. Bu, Çin için küresel yayılma stratejisinde kritik bir hamle, Taliban için uluslararası sahnede nefes alma çabası, Pakistan içinse ekonomik sıkışmışlıktan çıkış arayışı anlamına geliyor.

Uzmanlara göre aynı masa, üç ön şartı da ortaya koyuyor: güvenlik işbirliğinin somut sonuç vermesi, finansal ve diplomatik mekanizmaların yaptırımlarla uyumlu hale getirilmesi ve yerel halkın desteğini alacak şeffaf bir kalkınma modeli.

Bu koşullar yerine getirilmediği sürece, CPEC’in Afganistan uzantısı haritada düz bir çizgi olmaktan öteye gidemeyecek. Ama eğer bu zorlu denklem çözülebilirse, Kabil’de kurulan masa yalnızca bir diplomatik girişim olarak kalmayabilir. Aksine bölgesel güç dengelerini baştan yazacak yeni bir dönemin başlangıcına dönüşebilir.

***
Yazar hakkında
Selami KÖKÇAM, 1989’da Erzurum’da doğdu. Fırat Üniversitesi Tarih bölümünden mezun oldu. Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsünde “Suriye-İsrail İlişkileri” konulu yüksek lisansını tamamladı, Medeniyet Üniversitesinde doktora eğitimine devam ediyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesinde 5 yıl İletişim Uzmanı olarak görev yaptı. Temmuz 2018’den bu yana TRT Haber için çalışıyor.
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.