1 Aralık Pazartesi gününden herkese merhaba…

İSTANBUL, 01 ARALIK 2025 –  CHP’nin “Şimdi İktidar Zamanı” sloganıyla düzenlediği 39. Olağan Kurultayı, 80 üyeli Parti Meclisi (PM) ve 15 üyeli Yüksek Disiplin Kurulu’nun seçilmesiyle tamamlandı. Cumartesi günü yeniden genel başkan seçilen Özgür Özel, mevcut Merkez Yönetim Kurulu üyelerinin tamamını listesine dahil ederken yeni PM’de tanınmış hukukçu, ekonomist ve siyasetçiler yer aldı.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Donald Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff ve Jared Kushner’dan oluşan Washington heyeti, Ukrayna-Rusya barış planı müzakereleri için Miami’de Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Başkanı Rustem Umerov’la biraraya geldi. Zirvenin ardından yapılan açıklamalarda görüşmenin “yapıcı ve verimli” geçtiği vurgulanmakla birlikte “daha yapılacak çok iş olduğu” belirtildi.

• O sırada Aposto’da: Aposto’nun diğer bültenlerini keşfetmek için bu adresi ziyaret edebilirsiniz.

Bugün ayrıca bültende:

🪙 Gümüş rekor tazeledi
✉️ Amazon çalışanlarından yönetime mektup
🙏 Netanyahu’dan af talebi
🗣️ PKK’dan Öcalan çıkışı
🇻🇦 Papa Leo’nun İstanbul temasları
🇨🇭 Süper zenginlere vergi yasası reddedildi

Günün çalma listesi | Monday Morning Jazz

İyi okumalar.

PİYASALAR & EKONOMİ 1 DK 19 SN

^{Küresel piyasalarda son durum ve haftalık değişimler.
Değerler piyasa kapanışının ardından Investing üzerinden sağlanmıştır.}

•  BIST 100 endeksi haftayı 123,9 milyar TL ortalama hacim ve %0,22 kayıpla 10.898 puan seviyesinden tamamladı.

• Ayrıntılar: Haftaya pozitif bir açılışla başlamasına rağmen hafta genelinde oldukça dalgalı bir seyir izleyen endeks, hafta içinde birkaç kez 11.000 düzeyini test etmiş ve Perşembe günü 11.000’i aşmayı başarmış olsa da Cuma günü gelen güçlü satışlarla tekrar 10.800’ler düzeyine geri çekilerek haftayı yatay-negatif seviyeden kapattı.
• Kazanç-kayıp: Endekste aylık kazanç %0,25 seviyesinde olmakla birlikte; son bir yıllık kazanç ise %13,06 seviyesinde yer alıyor.
• Şirketler: BIST 100’e dahil olan şirket payları arasından haftayı en yüksek kazançla kapatanlar sırasıyla %20,91 kazanç yaşayan Halkbank (HALKB), %17,55 kazanç yaşayan Oba Makarna (OBAMS) ve %13,01 kazanç yaşayan Katılımevim (KTLEV) payları oldu.

• Sektörler: BIST Malî Endeksi (XUMAL) haftayı %0,90 kazançla tamamlarken; BIST Sanayi Endeksi (XUSIN) %2,76, BIST Hizmetler Endeksi (XUHIZ) ise %2,38 kayıp yaşadı.

•  Gümüş rekor tazeledi: Gümüşün ons fiyatı uluslararası piyasalarda 56,9 dolara kadar yükselerek rekor kırdı.

• Arka plan: Altın gibi jeopolitik gerginlik veya finansal istikrarsızlık dönemlerinde güvenli liman özelliği taşıyan gümüş, elektronik, yarı iletken ve yenilenebilir enerji gibi sektörlerin yoğun talebi ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz indirimlerine başlamasıyla yükselişini hızlandırdı. Gümüşün ons fiyatı yıla 28,9 dolardan başlamıştı.

•  OPEC+ petrol üretimini mevcut seviyede tutacak: OPEC ve müttefikleri, 2026’nın ilk üç ayında petrol üretimini mevcut seviyede tutacaklarını açıkladı.

• Ayrıntılar: Aralarında Suudi Arabistan ve Rusya’nın da olduğu 8 OPEC+ ülkesi, sürdürülebilir biçimde ne kadar petrol üretebileceklerini belirlemek üzere yeni bir plan üzerinde anlaştıklarını da açıkladı. Küresel petrol arzının talebin üzerine çıkmasından endişe eden grup, bu çerçeveyi 2027 için üretim kotaları belirlenirken kullanılacak.

•  Çin’de imalat PMI verileri: Çin’de resmî imalat satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Kasım ayında 49,2’ye yükseldi ancak sekizinci ay üst üste daralma bölgesinde kaldı.

• Ayrıntılar: İmalat sektöründeki kısmi toparlanmada üretim ve talebin güçlenmesindeki artış rol oynadı. Ekim’de endeks 49,0 seviyesindeydi.

•  Kamu harcamalarında disiplin vurgusu: Londra’da Uluslararası Demokratlar Birliği (UİD) tarafından düzenlenen İngiltere Halk Buluşması’nda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kamu harcamalarında önemli bir disiplin sağladıklarını söyleyerek “Eskiden tasarruf genelgesi kapsamındaki harcamaların bütçeye oranı yüzde 4,6 idi. Biz şimdi bunu yüzde 3 civarına indirdik. Yani bütçeye oranla neredeyse yüzde 30 civarında bu tür cari harcamalarda azaltma yaptık. Onun için bütçede arzuladığımız yere geldik” dedi.

• Ayrıntılar: Önceliklerinin fiyat istikrarını sağlamak olduğunu belirten Şimşek, gelecek sene enflasyonu %20’nin altına indirmeyi hedeflediklerini ifade etti.

İŞ DÜNYASI 43 SN

ABD’de “Black Friday” bilançosu: ABD’de indirimli satışların yapıldığı “Black Friday” olarak adlandırılan “Efsane Cuma” gününde geçen yıla kıyasla %9’luk artışla 11,8 milyar dolara ulaşan çevrimiçi harcama yapıldı.

• Bir adım geriden: ABD’de 27 Kasım’da kutlanan Şükran Günü’nde de çevrimiçi harcamaların tutarı 6,4 milyar doları buldu.
• Öte yandan: Yapay zeka destekli e-ticaret trafiğinde de geçen yıla kıyasla %805 artış yaşandı.

•  Teknoloji devleri 131 ülkeyi geride bıraktı: “Muhteşem Yedili” olarak anılan teknoloji devleri Nvidia, Microsoft, Apple, Alphabet, Amazon, Meta ve Tesla tek çeyrekte 147,4 milyar dolar net kâr elde ederek dünya genelinde 131 ülkenin GSYH’sini geride bıraktı.

• Ayrıntılar: Şirket bilançoları ve IMF verilerine göre teknoloji devlerinin sonuçlarında yapay zeka yatırımları, dev ortaklıklar ve hızla büyüyen çip talebi belirleyici oldu.

•  Akbank ve EBRD’den kredi anlaşması: Akbank ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), kadın KOBİ’leri, genç girişimcileri ve KOBİ’lerin dijital dönüşümünü desteklemek amacıyla 130 milyon dolarlık kredi anlaşması imzaladı.

• Ayrıntılar: Anlaşma kapsamında kadın KOBİ’lere 70 milyon dolar, genç girişimcilere 50 milyon dolar, dijital dönüşümü desteklenen KOBİ’lere 10 milyon dolar kredi kullandırılacak.

•  Masa ve servis ücreti yasaklanıyor: Ticaret Bakanlığı, restoran ve kafelerde “masa ücreti” ve zorunlu servis bedellerinin kaldırılmasını öngören yeni bir yönetmelik taslağı hazırladı.

• Ayrıntılar: Düzenleme yürürlüğe girdiğinde tüketiciler yalnızca sipariş ettikleri yiyecek ve içeceklerin ücretini ödeyecek; bahşiş ve kuver ise tamamen gönüllülük esasına dayanacak.

Türkiye’nin yenilikçi yatırım bankası Tera Bank, büyüme yolculuğunda stratejik ve güçlü bir adım atarak yeni kurumsal kimliğini hayata geçiriyor. Bu köklü dönüşüm, Tera Bank’ın teknoloji, dijitalleşme ve müşterilerine çok daha kapsamlı bir hizmet yelpazesi sunma vizyonunu yansıtıyor.

Tera Bank, girişimcilerden KOBİ’lere kadar tüm işletmelerin ihtiyaçlarına uyan farklı ve özelleştirilmiş çözüm önerileri sunmayı hedefliyor. Müşterilerinin vizyonunu geliştiren, onlara rehberlik eden ve teknolojik zemin sunan “fikir ortağı” bir banka olma yaklaşımını benimsiyor.

Ticari müşteriler için geliştirdiği mevcut ürün ve hizmetleri kesintisiz bir şekilde sunmaya devam ederken daha fazla dijitalleşmiş, veri odaklı ve erişilebilir çözümler sunmayı gelecek dönem stratejisinin merkezinde konumlandırıyor. Hızlanan teknoloji yatırımları ve inovatif ticari ürünlerin geliştirilmesi, bu stratejinin en kritik bileşenlerini oluşturuyor.

Yeni dönemin bu ilk ve en önemli adımı olan kurumsal kimlik lansmanını, yenilenen web sitesi de takip ediyor.

Bu dönüşümle birlikte Tera Bank, Türkiye’nin ticari ekosistemine çok net bir mesaj iletiyor: Potansiyeli olan, farklı ölçekteki her işletmenin yanında, aklında ve geleceğin finansmanında Tera Bank var.

TEKNOLOJİ 35 SN

•  Amazon çalışanlarından Amazon’a uyarı: Binden fazla Amazon çalışanı, şirketin yapay zekayı “ne pahasına olursa olsun, ışık hızında” geliştirme yaklaşımına karşı kaygılarını dile getiren bir açık mektup yayımladı.

• Ayrıntılar: Meta, Google, Apple ve Microsoft’tan yaklaşık 2 bin 400 çalışanın desteğini açıkladığı mektupta bu yaklaşımın demokrasiye, iş güvencesine ve çevreye olumsuz etkileri olacağı endişesi dile getirildi.

•  Avrupa’nın en iyi start-up’larına ödüller: Avrupa İnovasyon ve Teknoloji Enstitüsü’nün düzenlediği EIT Innovation Awards 2025 etkinliğinin finalinde 21 start-up, prestij ödüllerine ve toplam 132 bin 500 avroluk erken aşama finansmanına layık görüldü.

• Ayrıntılar: Büyük finalde Türkiye’den Polium Scientific, “Gıda ve Tarım Teknolojileri” kategorisinde birincilik elde ederken Beaver Nexus “Enerji ve Yenilenebilir Kaynaklar” kategorisinde ikinci ve Chitolastic “Hammadde” kategorisinde üçüncü oldu.

•  Çin’de insansı robot sektörüne uyarı: Çin’de Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu Sözcüsü Li Chao, hızla büyüyen insansı robot sektörünün aşırı ısınma riskiyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulunarak sektörün sağlıklı bir şekilde büyümesi gerektiğini vurguladı.

• Geniş açı: Li, Çin’de insansı robotik teknolojiler üzerine çalışan 150’den fazla şirket olduğunu söyleyerek bu yoğunluğun birbirinin kopyası projelere yol açabileceğini ifade etti.

•  Miami’de Ukrayna zirvesi: ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Donald Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve Ukrayna adına Rustem Umerov, Rusya-Ukrayna barış planını görüşmek üzere Miami’de biraraya geldi.

• Ayrıntılar: Toplantı sonrası iki taraf da ayrıntı vermekten kaçınsa da görüşmenin “verimli” geçtiği belirtildi. Rubio, barış planını nihayete erdirmek için “daha yapacak çok şey olduğunu”, görüşmelerin gelecek hafta devam edeceğini söyledi. Witkoff’un birkaç gün içinde Moskova’ya gideceği aktarıldı.
• Öte yandan: Cenevre’deki görüşmelere liderlik eden Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’nin “sağ kolu” Andriy Yermak, Cuma günü patlak veren yolsuzluk skandalıyla görevinden alınmıştı. Yermak’ın yerine görüşmelere katılan Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Başkanı Umerov, ABD’ye “süper desteği” için teşekkür etti.

•  Netanyahu’dan af talebi: Üç ayrı davayla bağlantılı olarak rüşvet, dolandırıcılık ve güveni kötüye kullanma suçlamalarıyla yargılanan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, hakkındaki yargılamaları sonlandırması için Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’a af talebinde bulundu.

• Ayrıntılar: Herzog’un “önemli sonuçları olabilecek olağanüstü talebi” değerlendirmek için hukukçulardan görüş istediği aktarıldı. 76 yaşındaki Netanyahu, hakkındaki suçlamaları reddediyor ve siyasi bir “cadı avı”nın kurbanı olduğunu savunuyor.

•  Kazakistan’dan Ukrayna’ya çağrı: Kazakistan, Ukrayna’dan Rusya’nın Karadeniz kıyısında bulunan ve Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu ile bağlantılı petrol terminaline yönelik saldırılarını durdurmasını istedi.

• Geniş açı: Rusya topraklarında yer alan tesis, Kazakistan’ın ham petrol ihracatının %80’ini yapıyor.
• Öte yandan: Rusya, Ukrayna’nın Karadeniz’de uluslararası sularda seyir halindeki Kairos ve Virat gemilerine yönelik düzenlediği “terör saldırısını” kınadıklarını bildirdi.

•  AB’den Moldova’da Rus ihlaline tepki: Moldova’nın Rusya’ya ait insansız hava araçlarının hava sahasını ihlal ettiğine dair açıklaması sonrası konuşan Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Moskova’nın ihlallerinin kabul edilemez olduğunu ve sivil hava trafiğini de riske attığını vurguladı.

• Ayrıca: Kallas, Moldova’nın hava savunmasına katkı sağlamak için 20 milyon avro yatırım yapacaklarını söyledi.

•  CTP’de yeni genel başkan İncirli: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC), Tufan Erhürman’ın Cumhurbaşkanı olarak seçilmesinin ardından olağanüstü kurultay düzenleyen Cumhuriyetçi Türk Partisi’nde (CTP), oyların yüzde 52,6’sını alan Sıla Usar İncirli yeni genel başkan seçildi.

• Önemli ayrıntı: Sıla Usar İncirli, CTP’nin ilk kadın genel başkanı oldu.

TÜRKİYE 56 SN

•  CHP’de PM ve YDK belirlendi: CHP’nin “Şimdi İktidar Zamanı” sloganıyla düzenlediği 39. Olağan Kurultayı, 80 üyeli Parti Meclisi (PM) ve 15 üyeli Yüksek Disiplin Kurulu (YDK) seçimiyle sona erdi; Cumartesi günü yeniden genel başkan seçilen Özgür Özel’in listesinde mevcut Merkez Yönetim Kurulu üyelerinin tamamı yer aldı.

• Ayrıntılar: Özel’in firesiz seçilen listesinde hukukçu, eski milletvekili İlhan Cihaner, Kemal Derviş’in danışmanı Oya Ünlü Kızıl, ekonomistler Güldem Atabay, Kerim Rota, siyaset bilimci Barış Övgün, Ekrem İmamoğlu’nun danışmanı Serkan Özcan, eski TÜRMOB Genel Başkanı Emre Kartaloğlu da yer aldı. PM’de 48 kişi yerini korurken 32 yeni isim parti yönetimine girdi.
• Öte yandan: PM seçiminde en çok oy alanlar CHP’nin 27. Dönem Milletvekili Polat Şaroğlu, vergi uzmanı Ozan Bingöl ve CHP İstanbul Milletvekili Ali Gökçek ile CHP MYK üyeleri Gamze Taşçıer ve Deniz Yavuzyılmaz oldu.

•  PKK’nın “Öcalan” ve “anayasal tanınma” beklentisi: Kuzey Irak’ta Agence France-Press’e (AFP) konuşan PKK yöneticileri, örgütün Abdullah Öcalan serbest bırakılana kadar herhangi bir yeni adım atmayacağını belirtti.

• Ayrıntılar: PKK yöneticisi, bundan sonra Ankara’yı bekleyeceklerini söyleyerek taleplerinin Abdullah Öcalan’ın serbest bırakılması ve Kürtlerin anayasal ve resmî olarak tanınması olduğunu ifade etti.

•  Papa Leo, Patrik Bartholomeos’la ortak bildiri imzaladı: Katoliklerin ruhani lideri Papa 14. Leo, 4 günlük Türkiye programının son gününde Fener Rum Patrikhanesi’ni ziyaret etti, Patrik Bartholomeos’la ortak bir bildiri imzaladı.

• Ayrıca: Papa 14. Leo, Patrik Bartholomeos’la görüşmesi öncesi Kadıköy’de bıçaklı saldırı sonucu 15 yaşındaki oğlu Mattia Ahmet’i kaybeden Andrea Minguzzi ile görüştü. Görüşmede mutluluktan ağladığını söyleyen Minguzzi, “Kendilerinden oğlumuz Mattia Ahmet’i ve ailemizi kutsamasını istedim. Onun hatırasının barışa ilham vermeye devam etmesi en büyük dileğimizdir. Ayrıca, yürüttüğümüz kardeşlik misyonu için dua etmelerini rica ettim” dedi.
• Bir adım sonrası: Papa Leo, Türkiye’deki temaslarını tamamladıktan sonra Lübnan’ın başkenti Beyrut’a gitti.

KÜLTÜR-SANAT 28 SN

•  Japon şarkıcının Çin konserine müdahale: Japon pop şarkıcısı Otsuki Maki, Şanghay’daki sahne performansını Japonya ile Çin arasındaki “Tayvan gerginliği” sebebiyle yarıda bırakmak zorunda kaldı.

• Ayrıntılar: Sosyal medyada paylaşılan videoda Otsuki’nin performansı sırasında ışıkların ve seslerin kesildiği, şarkıcının sahneden indirildiği görüldü.

•  Pera’da Yunanistan Sineması: 4. Yunanistan Sineması Günleri, 2-7 Aralık tarihleri arasında Pera Müzesi Oditoryumu’nda ücretsiz olarak izlenebilecek.

• Ayrıntılar: Bu yılki program, 1990’ların Yunanistan sinemasına odaklanıyor. Açılış Pantelis Voulgaris imzalı Hepsi Bir Yol ile yapılıyor.

•  Tom Stoppard’a veda: İngiltere’nin en önemli oyun yazarlarından, Shakespeare in Love ile Oscar ve Altın Küre ödülleri de kazanan Sir Tom Stoppard, 88 yaşında hayatını kaybetti.

• Ayrıntılar: Çekoslovakya’da doğan ve 2. Dünya Savaşı sırasında Yahudi bir çocuk mülteci olarak ülkeden kaçan Stoppard, İngiltere’de eğitim aldıktan sonra 1960’larla birlikte tiyatrolarda sesini duyurmaya başladı. Arcadia, The Real Thing ve Leopoldstadt gibi unutulmaz eserlere imza attı.

ALTERNATİF GÜNDEM 33 SN

İsviçre’de süper zenginlere vergi yasası reddedildi: İsviçre’de süper zenginlere yönelik veraset vergisinin artırılması ve zorunlu askerlik hizmetinin kadınları da kapsayacak şekilde genişletilmesi için yapılan referandumda seçmenler iki düzenlemeye de “hayır” dedi.

• Ayrıntılar: Vergi düzenlemesinde talep, 50 milyon avronun üzerindeki varlıklara iklim değişikliğiyle mücadelede kullanılmak üzere yüzde 50 veraset vergisi getirilmesiydi. Önerinin %79’la reddedilmesinde “süper zenginlerin varlıklarını İsviçre dışına taşıyacağı”na dair argüman etkili oldu.

•  Hong Kong yangınında ölü sayısı 146’ya çıktı: Hong Kong’da 26 Kasım’da yüksek katlı bir konut kompleksinde çıkan yangında hayatını kaybedenlerin sayısı 146’ya çıktı, üç günlük resmî yas ilan edildi.

• Ayrıntılar: Pazar günü binlerce kişi anma töreni için biraraya gelirken kurbanlar için çiçek bırakmak isteyenler kilometrelerce kuyruk oluşturdu.

•  Endonezya’da şiddetli yağışlarda yüzlerce ölü: Endonezya’nın Sumatra Adası’nda şiddetli yağışların neden olduğu sel ve toprak kaymalarında hayatını kaybedenlerin sayısı 442’ye çıktı.

• Ayrıca: Kayıp 400’den fazla kişiyi arama kurtarma çalışmaları sürerken yaralı sayısı 646 olarak açıklandı.
• Öte yandan: Sri Lanka’da da şiddetli yağışlar sel ve toprak kaymalarına neden olurken 193 kişi yaşamını yitirdi.

AYRILMADAN ÖNCE 12 SN

📈 Ne keşfediyoruz? Japonya’da doğan ve dünyanın dört bir yanına yayılan kapsül otellerin yükselişini. Soli‘de Deniz Aytekin derledi.

📚 Ne okuyoruz? Zappa Zamanlar‘da Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer ve Zafer Yenal, bu hafta bir yönetim tekniğine dönüşen yolsuzlukları ve “lawfare” çağında siyaseti ele aldılar.

📝 Ne öğreniyoruz? “Uzun yol yolcusu, alçakgönüllü bir fasıla” virgülün hikayesini ve doğru kullanım biçimlerini. Suha Çalkıvik yazdı.

GÜNÜN ÖNERİLERİ 18 SN

_{DESTEKLİYORUZ:}

📌Kadına şiddete karşı “Nöbetteyiz”: Yanındayız Derneği’nin 2019 yılından bu yana düzenlediği “Nöbetteyiz” eylemi, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde Beşiktaş Belediyesi işbirliğiyle Levent Meydanı’nda gerçekleşti. Erkek üyelerin öncülüğünde düzenlenen eylemde, yıl boyunca öldürülen kadınların isimleri tek tek okunarak anıldı.

Bu yılki buluşma, Nöbetteyiz’in yalnızca bir anma değil; erkek şiddeti sonucu yaşamını kaybeden kadınlar için toplumsal bir yüzleşme alanı olduğunu bir kez daha hatırlattı. İş ve sanat dünyasından isimler, farklı sivil toplum kuruluşları, girişimciler, öğrenciler ve aktivistlerin yer aldığı eylemde, dernek tarafından hazırlanan 2025 yılına özel kısa filmin gösterimi yapıldı.