Ancak Suriye’deki çatışmaların son dönemde artması Ankara ile Tahran arasındaki görüş ayrılıklarının
altını çiziyor.
İstanbul Marmara Üniversitesi’nden uluslararası ilişkiler profesörü Bilgehan Alagöz, İran yönetiminin çabalarının çoğunu Esad rejimi üzerinde daha fazla baskı kurmak için harcadığını ve Tahran’ın olası bir Türkiye-Esat diyaloğuna karşı çok temkinli ve dirençli olduğu görüşünde.
VOA’ya konulan Alagöz, İran’ın Türkiye’nin düşmanı olmasa da dostça da davranmadığını söylüyor.
Tahran gibi Moskova’nın da Suriye’de kaybedeceği çok şey var. Rusya, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esat’ın önemli bir askeri destekçisi ve Esat da Rus donanmasına Suriye’deki önemli bir üssü kullanma izni verdi.
Almanya’nın Bonn Üniversitesi’nde tarih profesörü ve Rusya uzmanı olan Zaur Gasimov, Esat’ın iktidarda kalmasının Moskova ve Tahran için hayati önem taşıdığına dikkat çekiyor.
VOA’ya değerlendirmelerde bulunan Gasimov, “Rusya kesinlikle askeri gücünü, hava kuvvetlerini kullanacaktır ve bu da siviller arasında çok sayıda can kaybına neden olabilir ki bu da yeni bir göç dalgası anlamına gelir” diyor.
Bir milyondan fazla Suriyeli mülteci Türkiye sınırının hemen ötesinde, isyancıların kontrolündeki İdlib vilayetinde kamplarda yaşıyor. Türkiye halihazırda dört milyondan fazla mülteciye evsahipliği yapıyor ve analistler yeni bir göçü tetikleyecek herhangi bir Rus saldırısının Ankara’nın tepkisini çekeceğini söylüyor.
Hükümete yakın düşünce kuruluşu SETA’dan (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı) Murat Aslan, Türkiye’nin çıkarlarını ya da güvenliğini doğrudan tehdit eden bir gelişme olursa Ankara’nın müdahale edeceğini öngörüyor.
Suriye iç savaşında rakip tarafları desteklemelerine rağmen, Türkiye ve Rusya bu farklılıkları yönetmeyi başardı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin yakın bir ilişki sürdürdü.
İkili Salı günü yaptıkları telefon görüşmesinde Suriye konusunu ele aldı.
Analistlere göre her iki taraf da ilişkilerinin Suriye yüzünden kaybedilemeyecek kadar önemli olduğunun farkında.
Moskova’nın, Rusya’nın dünya politikası açısından büyük önem taşıyan Türkiye ile işbirliğini tehlikeye atacak kadar ileri gitmeyeceğini söyleyen Zaur Gasimov, “Moskova ve Ankara siyasi pragmatizm gösterecek ve aralarındaki görüş ayrılıklarını müzakere yoluyla çözmeye çalışacaklardır” diyor.
Astana Süreci olarak adlandırılan görüşmeler kapsamında Rusya, Türkiye ve İran geçmişte Suriye konusunda işbirliği yapmıştı.
Analistler, tüm tarafların Suriye’de uzun süredir devam eden çatışmaya diplomatik bir çözüm bulmak istemesi halinde, Astana Süreci’nin yeniden canlandırılabileceğini söylüyor.
Gazeteci* Dorian JONES, VOA
