BERLİN – UHA HABER / Almanya Federal İstatistik Dairesi’nin verilerine göre, tarım ürünlerinde üretici fiyatları mart ayında önceki seneye oranla yüzde 34,7 arttı. Uzmanlar rekor artıştan gıdada spekülasyon yapılmasını sorumlu tutuyor.
Uluslararası Haber Ajansı (UHA)‘nın haberine göre, Almanya Federal İstatistik Dairesi‘nin açıkladığı yeni verilere göre, mart ayında tarım ürünlerinde üretici fiyatları rekor seviyede artış gösterdi.
2021 yılının aynı dönemine oranla Mart 2022‘de tarım ürünlerinde üretici enflasyonu yüzde 34,7’ye ulaştı. Bu da istatistiklerin tutulmaya başlandığı 1961 yılından bu yana kayıtlara geçen en büyük artış. Sadece Şubat-Mart arasında bu alanda artışın yüzde 15 olduğu bildirildi. Bitkisel ürünlerde söz konusu artışın yüzde 42,1, hayvansal ürünlerde de yüzde 29,5 olduğu açıklandı.
Bitkisel ürünlerdeki artışta 2020 Temmuzu’ndan bu yana zaten artan tahıl fiyatlarının etkili olduğu bildiriliyor. Federal İstatistik Dairesi, mart ayında tahıl fiyatlarındaki üretici fiyatları artışının yıllık bazda yüzde 70’i bulduğunu da haber verdi. Ukrayna savaşının çıkmasıyla tahılda arzın sınırlanmasının zaten yükselen küresel bazdaki fiyatların daha da fazla tırmanması sonucunu doğurduğu da kaydedildi.
Ayçiçek yağı sıkıntısı üzerine talebin arttığı kolza yağında da üretici fiyatlarının yüzde 70 tırmandığı kaydedildi. Bu sektörde de Karadeniz Bölgesi’nden ürün tedariğinin sağlanamaması üzerine küresel çapta arz sorunu yaşandığı belirtiliyor.
Almanya’nın neredeyse ihtiyacının bir buçuk katı üretim yaptığı patateste de fiyat artışı dikkat çekti. Patateste üretici fiyatlarının yüzde 91,7 zamlandığı belirtildi.
Meyvedeyse üretici fiyatlarının yüzde 12 düşüş kaydettiği bildirildi. Üretici fiyatı ile çiftçinin tarım ürününü tüccara satarkenki malın satış fiyatı kast ediliyor. Tarımda üretici fiyatlarının artması tüketici fiyatlarının da zamlanmasına neden olduğu için büyük önem arzediyor. Almanya Tarımcılar Birliği, Ukrayna savaşının da etkisiyle önümüzdeki aylarda tüketici enflasyonunda daha da artış yaşanacağını açıkladı.
Tarım ürünlerindeki artışta en etkili faktörün yakıt ve gübre fiyatları olduğu belirtiliyor. Bu ürünlerin son aylarda zamlandığı da dikkate alındığında üretici fiyatlarında artış yaşanması, bunun da tüketici fiyatlarına yansıyacağı öngörülüyor.
Alman tarımcılık uzmanı Hans Herren, tahıl fiyatlarındaki artıştan gıda ürünleri üzerinde spekülasyon yapan şirketleri sorumlu tuttu. Süddeutsche Zeitung’a konuşan Herren, “Son haftalarda tahılda görülen artış büyük ölçüde gıdada spekülasyon yapılmasından kaynaklanıyor. Gıda ürünlerinde spekülasyon yapılabiliyor olması inanılmaz bir şey” diye tepki gösterdi.
Herren, borsada gıda ürünleri üzerine spekülasyon yapanların hedefinin yapay bir kıtlık veya sıkıntı yaratmak, söz konusu ürünü büyük miktarlarda depolamak ve daha sonra da fiyatı arttığında pahalıya satarak rekor kazanç sağlama üzerine kurulu olduğunu belirtiyor. Alman uzman Herren’in sözlerine göre, zaten bütün dünyada tahıl piyasasının yüzde 80‘ini Archer Daniels Midland, Bunge, Cargill ve Louis Dreyfüs Company isimli dört şirket elinde tutuyor.
Tarımcılık uzmanı Herren’e göre, gıdada spekülasyonla oluşan küresel çaptaki yoksulluk ve açlıkla mücadelede en büyük sorumluluk hükümetlere düşüyor, Herren “Gıda bir insan hakkı, ticareti daha iyi bir düzenlemeye tabi olmalı” diye vurguluyor. “Ancak sektör çok güçlü ve pozisyonunu savunuyor, Washington ve Brüksel’deki lobileri çok güçlü ve etkili” diye de ekliyor.
Öte yandan Ukrayna savaşı nedeniyle en büyük tarım ürünleri üreticileri olan ABD ve Avrupa’da gübre sıkıntısı nedeniyle hasatın kötü, rekoltenin düşük olmasından endişe ediliyor. Bu konuda da konuşan tarımcılık uzmanı Herren, gübre de Rusya, Belarus ve Ukrayna’nın dünyanın önde gelen ihracatçı ülkeleri olduğuna dikkat çekiyor ve ayrıca sanayi ülkelerini tarımsal ürünlerin büyük kısmını biyoenerji veya hayvan yemi olarak kullanmaya son vermeye çağırıyor. “Dünyanın başka yerlerinde insanlar açlık çekerken, buna böyle devam edilemez” diye tepki gösteriyor.
Tarımcılık uzmanı Hans Herren, 1995’te Dünya Gıda Ödülü’ne layık görülmüş, kurucusu olduğu ve Afrika ülkelerine kendilerine yardım programları sunan Biovision Vakfı 2013 yılında Alternatif Nobel Ödülü’nü almıştı.
13 Mayıs Cuma ve 14 Mayıs Cumartesi günleri, G7 ülkeleri Tarım Bakanları Almanya’nın Stuttgart kentinde biraraya geliyor. Almanya Tarım ve Gıda Bakanı Cem Özdemir’in seçim bölgesi olan Stuttgart’ın evsahipliği yapacağı iki günlük toplantıda gıdada küresel çapta alınacak tedbirler masaya yatırılacak.
EK Kaynaklar *KNA,dpa
[UHA Haber Ajansı, 14 Mayıs 2022]
