HOLLANDA, 15 TEMMUZ  2025 – 55 yıldır hem gazetecilik yaparım, hem de teknolojik gelişmeleri yakından izlerim. Ama böylesi bir dijital rezaleti, böylesine açık bir ayrımcılığı hayatım boyunca ne gördüm ne de duydum!
Geçtiğimiz aylarda, Hollanda Vodafone hattımı kullanarak Türkiye’ye kısa süreli bir ziyaret gerçekleştirdim. Yanımda, her zamanki gibi, Avrupa Birliği ülkelerinde sınırsızca çalışan akıllı telefonum vardı. Türkiye’ye adım atar atmaz cihazım sinyal aldı, internetim çalıştı, tüm sistemler yolundaydı. Ama 55. günün sonunda ne oldu biliyor musunuz? Bir anda WhatsApp erişimim kesildi! Mobil veriye bir şekilde tahammül edemeyen Türk telekom sistemleri, Wi-Fi bağlantısıyla bile bu uygulamayı kullanmamı engelledi!

“IMEI KAYDI YOK” BAHANESİYLE HER ŞEY YASAK!

Türkiye’de yurt dışından gelen cihazlar için 120 günlük kullanım süresi tanınıyor. Bu sürede IMEI numarası kayıt ettirilmezse, cihazların Türk SIM kartlarıyla çalışması engelleniyor. Buraya kadar anlaşılır.

Ama dikkat: Ben Türk SIM kartı kullanmadım! Hattım, Vodafone Hollanda’ya ait. Avrupa Birliği kapsamında özgürce dolaşabilen bir hat. Türkiye’ye gelen milyonlarca gurbetçinin de benzer şekilde kullandığı bir hizmet. Buna rağmen, Türk operatörler benim IMEI numaramı sistemden takip edip sadece 55 gün sonra erişimimi kesmeyi marifet saymışlar.

Üstelik bu sınırlama, öyle doğrudan “şebeke erişimi kesildi” gibi değil. Daha sinsice, daha sinsi bir biçimde yapılmış. Önce internet hızı düşüyor. Sonra bazı uygulamalar (örneğin WhatsApp) çalışmaz hale geliyor. Ve sonunda cihazınız tam bir “tuğla”ya dönüşüyor.
Dikkatinizi çekerim: WhatsApp, dünya genelinde milyarlarca insanın en temel iletişim aracı haline gelmiş durumda. Aileyle, işle, bankayla, devlet dairesiyle… Her şey bu platform üzerinden ilerliyor. Peki, Türkiye’de ne oluyor? Wi-Fi üzerinden bile çalışmayan WhatsApp mı olur? Oluyor işte, Türkiye’de oluyor!

KİMSE AÇIKLAMA YAPMIYOR!

BTK (Bilgi Teknolojileri Kurumu) deseniz sessiz. Operatörler deseniz, ‘Biz bir şey yapmadık, sistem böyle’ diye geçiştiriyor. O sistem dediğiniz şey, kullanıcıların cihazlarını uzaktan yavaşlatıyor, uygulamaları engelliyor ve bir bakmışsınız internetiniz çekmiyor bile!

Burada açıkça görülüyor ki, 120 gün diye belirtilen kullanım süresi kağıt üzerinde kalmış bir kuraldan ibaret. Gerçekte sistem, 30., 40., 50. günlerde kafasına göre devreye giriyor ve cihazları işlevsiz bırakıyor.
Benim cihazım neden 55. günde işlevsiz hale getiriliyor?
Wi-Fi ile bile çalışan uygulamaların bloke edilmesi hangi yasa ile açıklanabilir?
Cevap yok. Sadece mağduriyet var.

TÜRKİYE’YE GELENLER ATEŞ PÜSKÜRÜYOR!

Bu durum sadece benim başıma gelmedi. Benimle benzer zamanlarda Türkiye’ye giden onlarca gurbetçi arkadaşım aynı sorunu yaşadı. Kimi 40. gün, kimi 60. gün internet sorunlarıyla boğuşmaya başladı. Hele hele WhatsApp erişiminin kesilmesi, artık dijital yaşamın nefessiz bırakılması demek.

Gurbetçiler, turistler, iş insanları, hatta diplomatik misyonlarda görevli personel bile bu durumdan mustarip. Türkiye’ye gelen yabancıların cihazları sistematik biçimde kısıtlanıyor.
Bu durumun sadece bireysel bir mağduriyet olmadığını, Türkiye’nin dijital itibarına ciddi zarar verdiğini açıkça vurgulamak gerekiyor. İnsanlar kendilerini dijital abluka altına alınmış gibi hissediyorlar.
Bu uygulama, Türkiye’ye gelenleri âdeta dijital olarak tecrit ediyor.

IMEI KAYDI PARASI: 45.600 TL!

Üstelik bu “engel”i aşmanın bedeli nedir biliyor musunuz?
Tam 45.600 Türk Lirası!
Evet, yanlış duymadınız. Bugünkü kurla 1.000 Euro’dan fazla!
Bir telefon için böyle fahiş bir kayıt ücreti olabilir mi?

Peki bu ücret, kime hitap ediyor?
Türkiye’ye yıllık izinle gelen gurbetçiye mi?
Sırt çantasıyla seyahat eden öğrenciye mi?
Kısa süreliğine gelen turiste mi?
Hiçbiri bu maliyetin altından kalkamaz!

Türkiye bu uygulama ile kendi vatandaşlarına “dışarıdan cihaz getirmeyin”, turistlere ve gurbetçilere de “Cihazınızı burada kullanmayın” diyor. Açıkça dijital bir ambargo uygulanıyor!

TURİZM VE TİCARET AÇISINDAN DA ZARARLI

Bu keyfi ve düşmanca görünen uygulamanın sonuçları yalnızca bireysel değil, makro ölçekte de zararlıdır.

Turizm sektörü açısından: Türkiye’ye gelen turistler, seyahatleri sırasında en temel dijital ihtiyaçlarını karşılayamaz hale geliyor. Rehber uygulamalar, harita, çeviri, rezervasyon sistemleri, iletişim araçları çalışmıyor ya da yavaşlıyor. Sonuç? Memnuniyetsizlik, bir daha gelmeme kararı ve kötü deneyimlerin yurt dışına taşınması.

Yurt dışından gelen iş insanları açısından: İş dünyası artık mobil iletişimsiz düşünülemez. Türkiye’ye iş görüşmesi için gelen bir yatırımcı, telefonunun çalışmadığını, internetinin yavaşladığını fark ederse ne düşünür? Bu ülkeye yatırım yapmayı bir kez daha düşünmez mi?

Gurbetçiler açısından: Her yaz Türkiye’ye gelen milyonlarca yurttaşımız, kendi ülkesinde yabancı muamelesi görmekten yorgun düştü. “Hoş geldiniz” yerine “Telefonunu çalıştırmayız” mesajı veren bir ülkeye hangi bağ güçlenerek devam eder?

TÜRKİYE’YE ÇAĞRI: BU UYGULAMAYA SON VERİN!

Türkiye dijital çağda dijital bir utanca imza atıyor.
• Kullanıcının hattı yabancı,
• Süresi dolmamış,
• Cihaz şebeke tarafından takip ediliyor,
• Ve sonunda bilinçli şekilde erişim engelleniyor.

Bu, ne kullanıcı dostudur, ne turizm dostudur, ne de insan haklarına uygundur!
Bu durumun ne ekonomik ne diplomatik ne de toplumsal açıdan izah edilebilir bir tarafı yoktur.
Tüm bu uygulamalar, dijitalleşme çağında geri kalmışlık örneğidir.

Buradan BTK yetkililerine, Ulaştırma Bakanlığı’na ve telekom operatörlerine açık çağrım var:
Bu rezalete son verin!
Gurbetçiyi, turisti, iş insanını böyle mağdur edemezsiniz.
Teknolojiyi “denetlemek” başka şeydir; kullanıcıyı boğmak bambaşka!

Türkiye, 21. yüzyılda dijital karanlığa değil, dijital özgürlüğe yönelmelidir.
Gelin bu ayıba bir an önce son verin.

BİR BAŞKA AYIP DAHA

Telefonumda yaşadığım bu kısıtlamadan başta haberim yoktu. Önceleri, telefonumun teknik bir arızaya uğradığını zannederek doğal olarak bir tamir yoluna gitmek istedim.
İlk olarak abonesi olduğum Türkiye Vodafone’a başvurdum. Oradaki yetkililer, kendi sistemleri açısından bir sorun olmadığını belirttiler. Bunun üzerine, cihazımın üreticisi olan Apple firmasının Mersin şubesine gittim.

Burada yaşadığım durum ise, dijital kısıtlamanın ötesinde, uluslararası tüketici haklarına da aykırı başka bir ayıptı.

Apple yetkilileri bana, telefonumun Türkiye’de kayıtlı olup olmadığını sordular. Ben de, kısa süre kalacağım için IMEI kaydı yaptırmadığımı belirttim. Bunun üzerine görevli, sistemde kısa bir inceleme yaptıktan sonra bana şu cevabı verdi:

“Kusura bakmayın, siz bu telefonu Hollanda’dan satın almışsınız. Biz burada bu cihaza işlem yapamıyoruz.”

O an yaşadığım şaşkınlığı tarif etmek zor. Kendilerine şu karşılığı verdim:
“Bu nasıl saçmalık! Ben şu an Hollanda’da değilim, Türkiye’deyim. Ve cihazım arızalı. Neden müdahale edemiyorsunuz? O halde bakım ücreti neyse ödemeye hazırım, lütfen bakın.”

Aldığım cevap daha da vahimdi:
“Üzgünüz, cihazınız yurt dışı menşeli olduğu için ücret karşılığında da işlem yapamıyoruz.”

Bu cevabın ardından artık teknik bir arıza değil, sistematik bir dışlama ile karşı karşıya olduğumu anladım ve daha derin araştırmalara başladım.
Meğer, Türkiye 5 gün önce böyle bir yeni kısıtlama uygulamasına geçmiş!
Bu tür gelişmeler kamuoyuna açık ve şeffaf biçimde duyurulmadan, sessizce hayata geçiriliyor ve vatandaşlara da turistlere de adeta “kendi başınızın çaresine bakın” deniyor.

Bu yaşadığım olay, dijital erişimden daha öte, artık cihaz bakım ve servis hakkının da engellenmesi anlamına geliyor.
Kısacası Türkiye, sadece iletişimi değil, teknik desteği de dışlayıcı bir filtreye tabi tutuyor. Bu uygulama ile birlikte Türkiye, yurt dışından gelen kullanıcıya sadece “konuşma” yasağı değil, aynı zamanda “onarım” yasağı da getirmiş oluyor.

                        ***************

ZO’N SCHANDAAL BESTAAT ER NIET! DIGITALE ONTERING VOOR BEZOEKERS VANUIT HET BUITENLAND: ZELFS WHATSAPP WERKT NIET!

De gebruiksperiode van 120 dagen voor mobiele telefoons uit het buitenland is stilletjes teruggebracht naar 40 à 50 dagen.

Miljoenen toeristen en expats zijn door internetbeperkingen praktisch niet meer in staat om te bellen.

Aan deze schande moet een einde komen. Je kunt expats, toeristen en zakenlieden niet op deze manier duperen.

Technologie “controleren” is iets anders dan de gebruiker verstikken!

Door: İlhan KARAÇAY

Ik doe al 55 jaar aan journalistiek en volg technologische ontwikkelingen op de voet. Maar zo’n digitale schande, zo’n overduidelijke vorm van discriminatie heb ik in mijn leven nog nooit meegemaakt of gehoord!
Enkele maanden geleden bracht ik een kort bezoek aan Turkije met mijn Vodafone-abonnement uit Nederland. Zoals altijd had ik mijn smartphone bij me, die binnen de EU onbeperkt werkt. Zodra ik in Turkije aankwam, kreeg mijn toestel signaal, werkte het internet en leek alles in orde. Maar weet u wat er op de 55ste dag gebeurde?
Plotseling werd mijn toegang tot WhatsApp geblokkeerd! Het Turkse telecomsysteem, dat kennelijk niet goed tegen buitenlandse data-abonnementen kan, blokkeerde zelfs mijn toegang tot deze app via Wi-Fi!

“GEEN IMEI-REGISTRATIE” ALS EXCUUS VOOR ALLES!

In Turkije mogen buitenlandse toestellen maximaal 120 dagen gebruikt worden. Na deze periode wordt de IMEI geblokkeerd als het toestel niet geregistreerd is, waardoor Turkse SIM-kaarten niet meer functioneren.
Tot zover is dat te begrijpen.

Maar let op: ik heb geen Turkse SIM-kaart gebruikt! Mijn nummer is van Vodafone Nederland, een simkaart die vrij in de EU kan bewegen. Precies zoals miljoenen expats dat ook doen wanneer zij naar Turkije reizen. Desondanks heeft een Turks netwerk mijn IMEI gevolgd en mijn toegang na slechts 55 dagen afgesloten alsof het iets is om trots op te zijn.

En deze beperking gebeurt niet direct met een simpele “geen netwerk” melding. Het is veel slinkser: eerst wordt de internetsnelheid beperkt, daarna werken bepaalde apps niet meer (zoals WhatsApp), en uiteindelijk wordt je telefoon een baksteen.

Let op: WhatsApp is wereldwijd een van de belangrijkste communicatiekanalen. Familie, werk, banken, overheidsdiensten… alles gaat via deze app. En in Turkije? Daar werkt WhatsApp niet eens via Wi-Fi! Jawel, dat gebeurt in Turkije!

NIEMAND GEEFT EEN UITLEG!

De BTK (Informatietechnologie Autoriteit) zwijgt. De operators zeggen simpelweg: “Wij hebben niks gedaan, het systeem is zo.”
Dat “systeem” vertraagt dus actief toestellen, blokkeert apps op afstand en maakt zelfs je internet onbruikbaar.

Duidelijk is dat de 120 dagen-regel in werkelijkheid niet wordt nageleefd. In de praktijk grijpt het systeem al na 30, 40 of 50 dagen in en maakt toestellen onbruikbaar.
Waarom wordt mijn toestel op de 55ste dag geblokkeerd?
Met welke wet wordt het blokkeren van apps die zelfs via Wi-Fi werken gerechtvaardigd?
Geen antwoord. Alleen maar schade.

BEZOEKERS AAN TURKIJE ZIJN WOEDEND!

Ik ben zeker niet de enige. Tientallen vrienden die rond dezelfde tijd naar Turkije reisden, hadden soortgelijke problemen. Sommigen al na 40 dagen, anderen pas na 60. Vooral de WhatsApp-blokkade voelt als een digitale wurggreep.

Niet alleen expats, maar ook toeristen, zakenlieden en zelfs medewerkers van diplomatieke posten lijden hieronder.
Toestellen van buitenlandse bezoekers worden systematisch beperkt.
En dit gaat niet alleen over persoonlijke frustratie dit schaadt het digitale imago van Turkije ernstig.
Bezoekers voelen zich digitaal geïsoleerd.

IMEI-REGISTRATIEKOSTEN: 45.600 TL!

Weet u hoeveel het kost om deze beperking op te heffen?
Maar liefst 45.600 Turkse Lira!
Omgerekend meer dan 1.000 euro!
Kan dit bedrag serieus gevraagd worden voor de registratie van één toestel?

En voor wie is dit bedoeld?
Voor de expat die jaarlijks zijn familie bezoekt?
Voor de student met een rugzak op vakantie?
Voor de toerist die twee weken op reis is?
Geen van hen kan dit betalen!

Met dit beleid zegt Turkije tegen haar eigen burgers in het buitenland:

“Breng geen toestellen mee.”
En tegen toeristen:
“Gebruik je toestel hier maar liever niet.”

Een digitale boycot, niets minder.

OOK ECONOMISCH EN TOERISTISCH NADRUKKELIJK SCHADELIJK

De gevolgen van dit vijandige beleid reiken verder dan het individu:

Toerisme: Bezoekers kunnen hun digitale basisbehoeften niet meer vervullen. Navigatie, vertalingen, boekingen, communicatie alles loopt vast. Het resultaat? Teleurstelling, slechte recensies en geen herhaalbezoeken.

Zakenleven: Geen enkele internationale ondernemer kan functioneren zonder mobiele connectiviteit. Als hij merkt dat zijn telefoon het niet doet, waarom zou hij dan investeren in zo’n land?

Expats: Miljoenen Turkse Nederlanders, Duitsers, Fransen… voelen zich in hun vaderland als een buitenlander behandeld. In plaats van een “welkom”, krijgen ze te horen: “Je telefoon werkt hier niet.”

OPROEP AAN TURKIJE: STOP MET DIT BELEID!

Turkije schrijft digitale schaamtegeschiedenis in een digitaal tijdperk.

• De simkaart is buitenlands,
• De gebruiksperiode is nog niet verstreken,
• Het toestel wordt gevolgd,
• En tóch wordt toegang doelbewust geblokkeerd.

Dit is noch gebruiksvriendelijk, noch toeristvriendelijk, noch in lijn met mensenrechten.
Economisch, diplomatiek én maatschappelijk is dit onhoudbaar.
Het is een duidelijk teken van digitale achterstand.

Hierbij mijn open oproep aan de BTK, het Ministerie van Transport en telecombedrijven:
Stop deze schande!
Je kunt expats, toeristen en zakenmensen niet op deze manier behandelen.
Technologie controleren is iets anders dan de gebruiker de adem afsnijden.

Turkije moet kiezen voor digitale vrijheid, niet voor digitale duisternis.
Maak zo snel mogelijk een einde aan deze schande.

NOG EEN ANDERE SCHANDE

In het begin was ik mij niet eens bewust van de beperking op mijn toestel. Ik dacht dat mijn telefoon defect was en besloot het te laten repareren.

Eerst ging ik naar Vodafone Turkije, waar ik abonnee ben. Zij verklaarden dat er aan hun kant geen probleem was. Daarna ging ik naar het Apple Servicecentrum in Mersin, de producent van mijn toestel.

Daar gebeurde iets wat de grens van technische beperking overstijgt en raakt aan consumentenrechten:
De medewerker vroeg of mijn toestel geregistreerd was in Turkije. Ik antwoordde dat ik dat niet gedaan had, omdat ik maar kort zou blijven. Vervolgens keek hij in het systeem en zei:

“Het spijt ons, maar u hebt dit toestel in Nederland gekocht. Wij mogen hier geen service uitvoeren op dit toestel.”

Ik was stomverbaasd. Ik antwoordde:

“Wat een onzin! Ik ben niet in Nederland, ik ben in Turkije. En mijn toestel is stuk. Waarom kunnen jullie er niet naar kijken? Laat me dan betalen voor de reparatie!”

Zijn antwoord was nog verontrustender:

“Het spijt ons, zelfs tegen betaling mogen we dit toestel niet aanraken omdat het van buitenlandse herkomst is.”

Na dit voorval begon ik te vermoeden dat er meer aan de hand was. Ik deed onderzoek.
Wat bleek? Vijf dagen eerder had Turkije een nieuwe beperking ingevoerd.

Zonder publieke aankondiging, in stilte. Burgers én toeristen worden geacht het maar zelf uit te zoeken.
Deze ervaring toont aan dat de beperking niet alleen communicatie raakt, maar ook het recht op technische ondersteuning.

Kortom: Turkije verbiedt niet alleen het gesprek, maar ook de reparatie.
Buitenlandse gebruikers worden letterlijk uitgesloten op elk niveau.