UHA HABER / Ekonomistler David Card, Joshua Angrist ve Guido Imbens 2021 Nobel Ekonomi Ödülü’nün kazananları oldu. Üç isim ABD’de fastfood sektöründen Castro dönemi Küba’sında göçe kadar birçok alanda ‘doğal deney’lerin varolan ekonomiye etkisini göstermeye çalıştı.
Tıp ya da diğer bilim alanlarının aksine ekonomistler katı şekilde kontrol edilen klinik deneyler yürütemiyor. Bunun yerine dünya üzerindeki etkilerini incelemek için gerçek yaşam durumlarını kullandıkları doğal deneyler yürütüyorlar. Bu yaklaşım son dönemde diğer sosyal bilimlere de yayıldı.
Ekonomi Bilimleri Ödülleri Komitesi Başkanı Peter Fredriksson kazanan isimler için ‘‘Çalışmaları, topluma büyük fayda sağlayan temel nedensel soruları yanıtlama yeteneğimizi önemli ölçüde geliştirdi’’ sözlerini kullandı.
Geçmişte Nobel Ekonomi Ödülleri, ABD kurumlarının hakimiyetindeydi. Bu kez de durum farklı olmadı. Kanada doğumlu Card, Berkley’deki California Üniversitesi’nde, Angrist Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde ve Hollanda doğumlu Imbens Stanford Üniversitesi’nde çalışıyor.
Card’ın araştırmalarından birinde 1990’ların başında ABD’nin New Jersey eyaletinde asgari ücretin artışının fastfood sektörüne etkisi ele alındı. Çalışma, bu tür artışların istihdamda düşüşe yol açması gerektiğine dair geleneksel görüşün gözden geçirilmesini sağladı.
Card bir diğer çalışmasında ise 1980’de Fidel Castro’nun ülkeden ayrılmak isteyen Kübalılar’a izin vermesinin etkilerini ele aldı. ABD’nin Miami kentinde göçün artmasına rağmen bu durumun düşük eğitim seviyesindeki kesim arasında ücret ya da çalışma piyasasında olumsuz etkiye yol açmadığı görüldü.
Ödülü veren komitenin üyelerinden Eva Mörk, ‘‘Neden-sonuçla ilgili birçok önemli soru var. Gelirleri artan kişiler daha sağlıklı olur mu? Karantinalar enfeksiyonların yayılmasını önler mi?Bu yılın kazananları bu geniş kapsamlı neden-sonuç sorularını yanıtlamanın hala mümkün olduğunu ve bunu yapmanın yolunun doğal deneyler olduğunu gösterdi’’ diye konuştu.
‘‘Doğal deneylerin yorumlanması zor’’
Doğal deneylerin yorumlanmasının zor olduğunu belirten komite ancak Angrist ve Imbens’in 1990’ların ortalarında metodolojik sorunları çözerek onlardan neden ve sonuç hakkında kesin sonuçlar çıkarılabileceğini gösterdiklerini belirtti.
Resmi olarak Alfred Nobel Anısına İktisadi Bilimlerde Sveriges Riksbank Ödülü olarak bilinen ödül, bu yıl verilen Nobel ödüllerinin sonuncusu. Kazananların aldığı ödüllerin toplam değeri 1,14 milyon dolar.
Bilim, edebiyat ve barış alanlarında ses getiren başarılara verilen Nobel Ödülleri, dinamitin mucidi olarak bilinen İsveçli zengin işadamının vasiyeti doğrultusunda 1901 yılından bu yana veriliyor.
Nobel Ekonomi Ödülü ise İsveç Merkez Bankası’nın 300’üncü yıldönümünde bağışlanan bir fonla 1969 yılında verilmeye başlandı.
[UHA Haber Ajansı, 14 Ekim 2021]
