ref: refs/heads/v3.0
enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
SON DAKİKA
07:24 Moskova Şara hükümetine neden para gönderdi?
07:06 CHP’de cumhurbaşkanı adayını belirleme sürecinde perde arkasındaki bilek güreşlerinin ve algı operasyonlarının sonu gelmiyor.
06:55 Özgür Özel’in Genel Başkan seçildiği CHP kurultayının iptali için dava açan delegenin şikayet dilekçesini Sabah gazetesi yayımladı
06:54 Hollanda’da Sigorta Skandalı: Mehmet Keskin’e ait ‘Benim Sogortam’ mahkeme tarafından suçlu bulundu
06:51 Yorum: “Paşinyan’dan Barış sürecine Tek Taraflı Bakış”
06:41 Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ndeki (GKRY) uzantısı Knews’den, küstahça Türkiye Pakistan iş birliğine saldırdı
06:17 Avrupa’da Trump paniğinde Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un, Paris’te ev sahipliğinde bugün Avrupalı liderler zirvesi başlıyor
00:06 Suriye’nin Geçiş Hükümetinin Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, İdlib, ve Halep’in ardından Afrin’i ziyaret etti
20:42 AK Parti Sözcüsü Çelik’ten Özgür Özel’e tepki
20:29 MHP Genel Başkanı Bahçeli: TÜSİAD’ın vesayetçi sancıları nüksetti
20:15 Fahrettin Altun’dan The Economist’e tepki
19:25 Fotoğraf Krizinin Perde Arkası
10:25 Bakan Kurum, Kriter Dergisi’ne konuştu: Deprem bölgesine 584 milyar Tl. kaynak ayrıldı
10:00 Kocaeli’de İlk beşe giren ihracatın en fazla yapıldığı sektör belli oldu!
09:07 Tüzel kişilerin KKM hesap açma işlemi sonlandırıldı
08:35 AK Parti Grup Başkanvekili Gül, “Türkiye’nin 2025 yılında darbe anayasasından kurtulması gerekiyor”
07:58 Kriter’in Şubat Sayısı Çıktı: Yapay Zeka Savaşları
07:55 Ahmet Kaya ve Ferdi Tayfur
07:22 Erzincan İliç ilçesindeki toprak kaymasıyla ilgili TBMM Araştırma Komisyonu taslak raporu tamamlandı
07:12 Kocaeli genç-yaşlı, kadın-erkek taraftarlar, Trendyol Süper Lig’e çıkmak için hafta sayan Kocaelispor’a destek için üyelikte yarıştılar
TÜMÜNÜ GÖSTER →

Kazakistan’da çağ dışı gelenek: Gelin hırsızlığı

Kazakistan’da çağ dışı gelenek: Gelin hırsızlığı
19 Ocak 2025
6
A+
A-

Kazakistan’da genç kadınların hiç tanımadığı kişiler tarafından kaçırılıp evlendirilmesi “sıradan” bir durum. Bu çağ dışı “geleneği” yok etmek için şimdi bir yasa hazırlanıyor.

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

Deutsche Welle’den (DW) Gazeteci Anatoliy Weisskopf’un haberine göre, Kazakistan, ülkede oldukça yaygın olan evlenmek için “gelen hırsızlığı” olarak da adlandırılan kız kaçırma suçunun cezasını arttırmayı planlıyor.

Bu eski “geleneği” ülke gerçeği olmaktan çıkarmak için de parlamentoda ilgili yasa değişikliğine yönelik çalışmalar yürütülüyor.

Kazakistan’da yaşayan genç kadınların neredeyse tamamı, birilerinin kendini evlenme amaçlı kaçırabileceğinin ve geleceğe dair tüm planlarının yok olabileceğini farkında.

Tıpkı Gulmira K.’nın başına gelenlerde olduğu gibi.

Gulmira’nın çileli hikayesi

Almatı’da hemşire olarak çalışan ve soyadını söylemek istemeyen Gulmira, 19 yaşında iken nasıl kaçırıldığını DW’ye şöyle anlatıyor:

“Neredeyse 20 yıl önceydi. Üniversite eğitimi aldığım Almatı’da, akşam okuldan çıkmış eve dönerken yanımda bir araba durdu. Üç erkek dışarı fırladı ve beni zorla otomobilin arka koltuğuna bindirip üstümü örttüler. Bunlardan yanımda oturan ikisi beni tutuyordu. İki saat sonra bir köy evinin içindeydim. Adet olduğu üzere kadınlar başımı beyaz bir kumaşla kapattı. Oradan kurtulmam mümkün değildi ve biraz sonra daha önce hiç görmediğim, kocam olacak kişi ile karşılaştım. Aynı gün bekâretimi aldı.”

Gulmira yaşananlardan ancak bir hafta sonra ailesi ile iletişime geçebilmiş. Ancak onlardan beklediği yardımı görememiş.

“Babam bana sadece her şeyden benim sorumlu olduğumu, tüm ailenin benden utandığını ve beni bir daha görmek istemediğini söyledi. Böylelikle maddi açıdan zar zor geçinebilen bir adamın karısı oldum. Ailem ise varlıklıydı” diyerek anlatıyor Gulmira, kaçırılmasının ardından yaşadıklarını.

Bu zorla evlilikten kendini dokuz yıl sonra kurtarabilen Gulmira, bu süreci de şu sözlerle aktarıyor:

“O dönemde iki çocuğum vardı. Bir hastanede tesadüfen eski bir okul arkadaşıma rastladım ve ona yaşadıklarımı anlattım. Bana çocuklarımı alarak Almatı’ya dönmemi tavsiye etti, ben de bunu yaptım. Arkadaşım daha sonra bana boşanma ve iş arama sürecinde de yardımcı oldu. Eski eşim olan bitenleri umursamadı. O zamanlar, bugünlerde tartışıldığı gibi, kız kaçırmaya cezai işlem uygulanıyor olsaydı hayatım çok başka bir yöne giderdi. Ancak (yaptırım olmadığı için) üniversite eğitimim yarıda kaldı.”

On yıllardır süregelen tartışmalar

Kadınları zorla evlenmek üzere kaçırmanın cezaya tabi olmasına ilişkin tartışmalar 1990’lı yılların ortalarından bu yana Kazakistan’ın gündeminde. Aktivistler ve insan hakları savunucları, kız kaçırma olaylarına karışanların yaklaşık 30 yıldan bu yana herhangi bir şekilde cezalandırılmıyor oluşunu kabul edilemez buluyor. Oysa ülkede yürülükte olan ceza yasasının 125’inci maddesi, insan kaçırmanın dört ila yedi yıl arasında hapis cezası ile cezalandırılmasını şart koşuyor. Buna rağmen yetkililer bugüne dek, kadınları kaçıran ve yaptıkları zorla evliliğin ardından onları sözde özgür bırakan suçlulara karşı neredeyse hiçbir girişimde bulunmuyor.

Konuyla ilgili olarak hukuki durumun değiştirileceğine dair ilk umut ışığı 2023 yılının Ağustos ayında yandı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in insan hakları sorumlusu Artur Lastayev o tarihte, ofisinin kız kaçırmalara cezai müeyyide uygulanmasını öngören bir yasa tasarısı hazırladığını duyurdu.

Lastayev, başkent Astana’da gazetecilere konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Başsavcılığa talimat vererek sadece 125’inci madde kapsamına girmeyen suçlarla ilgili ayrı bir liste hazırlamasını istedik. Tasarı komşu ülkelerin deneyimlerini ev Birleşmiş Milletler’in tavsiyelerini temel alıyor” ifadelerini kullanmıştı.

Başsavcılığın da bu girişime destek vereceğini açıklamasına rağmen sonraki süreçte herhangi bir gelişme yaşanmadı. Altı ay sonra ise ülkenin lideri, Devlet Başkanı Tokayev olayı bizzat ele alarak şunları dile getirdi:

“Ülkemizde sözde ulusal geleneklerimizin ardına sığınarak kız kaçırmayı meşrulaştırmak isteyen insanlar var. Bu hiçbir şekilde kabul edilemez ve her bir kişinin onurunun, hakkının ve özgürlüğünün tartışmaya kapalı değerler olduğu gelişmiş toplum ideallerine de aykırıdır.”

“Kız kaçırma hiçbir zaman gerçek bir gelenek değildi”

Kız kaçırma suçuna yıllardan bu yana çok daha sert ve caydırıcı cezalar talep eden, Kazakistan’da hükümette olan Amanat Partisi Milletvekili Murat Abenov, DW’ye Devlet Başkanı’nın bu çıkışı sayesinde konunun ülke çapında gündem olduğunu ifade ederek “Kolluk kuvvetlerimiz içinde mutlaka bu çarpıtılmış geleneği tolore eden insanlar var” diyor.

Abenov, ayrıca günümüzde özellikle ülkenin güney ve batı bölgeleri ile Astana ve Almatı’da görülen kız kaçırma olaylarının Kazakistan geleneklerinde olmadığını aktararak “Kız kaçırma Orta Çağ’da, sadece askeri operasyonlar dahilinde bir nevi zafer hatırası olarak kabul görüyordu. Savaşa katılmayan ailelerin kızlarının kaçırılması ise çok ağır bir suçtu ve cezası da idamdı” ifadelerini kullanıyor.

Elleri ile duvağını tutan bir gelin

İnsan Hakları savunucusu Lastayev’in amacı, zorla evlenme amaçlı kız kaçıranların üç yıla kadar hapisle cezalandırılmasını sağlamak için ceza yasasındaki 125’inci maddeye bir paragraf eklemek. Tasarının, söz konusu suçun 18 yaşın altındaki kızlara karşı işlenmesi halinde cezanın beş yıla çıkmasını öngördüğünü belirten Abenov, “Kaçırılan kişi açısından bu eylemin ağır sonuçları olması durumunda ise suçlu hakkında on yıla kadar hapis cezası talep edilebilecek. Tecavüz vakaları ise ayrıca ele alınacak” diyor.

Yasa değişikliğinin ardından kız kaçırma olayları sebebiyle şikayetlerde büyük bir artış yaşanacağı öngörüsünde bulunan Murat Aebnov, “Son üç yılda resmi olarak 214 şikayette bulunuldu. Oysa ben çok daha fazla şikayet girişimi olduğunu biliyorum. Yapılan şikayetlerden ise sadece 10 tanesi mahkeme önüne geldi. Diğer şikayetlerde, yani geri kalan yüzde 93’ünde ise yeterli delil olmadığı gerekçesiyle hukuki süreç durduruldu” bilgisini paylaşıyor.

Devletin Sistemine Eleştiri

Avukat ve insan hakları aktivisti Halida Aşigulova, Kazakistan devletinin hukuk eğitiminde de sınıfta kaldığını savunarak bunun özlellikle kız kaçırma suçunun yoğun olarak işlendiği bölgelerde çok bariz olduğunu vurguluyor.

DW’ye yaptığı değerlendirmede, “Gençlerimize ne okullarda ne de üniversitelerde insan hakları konusunda yeterli bilgi veriliyor. Evlilik ve aile yasası hakkında da çok az şey öğreniyorlar. Oysa ilgili yasa uyarınca evlilik, 2011’den bu yana sadece, tarafların özgür ve mutlak iradesi ile gerçekleşebiliyor” diyen Aşigulova, Milletvekili Murat Abenov’un, kız kaçırma suçunun daha ağır cezalandırılması için öneriler hazırlayan çalışma grubunu da destekleyen bir isim.

Halida Aşigulova’nın umudu ise kendi deyimi ile eski adetlerle arasına giderek daha fazla mesafe koyan Kazak gençlerinde.

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.