İspanya ve Hollanda, ‘İsrail’ nedeniyle Eurovision’dan çekildi…

Gazeteci* Emma de RUİTER

HOLLANDA, 04 ARALIK 2025 – Açıklamalar, Eurovision’u yöneten kurumun, Gazze’deki savaş nedeniyle bazı ülkelerin karşı çıktığı İsrail’in katılımıyla ilgili endişeleri görüşmek üzere toplanmasının ardından geldi.

Hollanda devlet kanalı AVROTROS, İsrail’in katılımının “kamu yayıncısı olarak taşıdıkları sorumlulukla artık bağdaşmadığını” bildirdi.

İspanya’nın devlet televizyonu RTVE de perşembe günü yaptığı açıklamada, yarışmayı yöneten kurumun 2026’da İsrail’in katılımına izin verme yönünde oy kullanmasının ardından ülkenin Eurovision’dan çekildiğini duyurdu.

RTVE Genel Sekreteri Alfonso Morales, Avrupa Yayın Birliği’nin genel kurulunda, “İsrail yayıncısı KAN’ın 2026 Eurovision’a katılımıyla ilgili ciddi şüphelerimizi ifade etmek isteriz,” dedi.

Çekilme kararları, Eurovision’u düzenleyen Avrupa Yayın Birliği’nin, İsrail’in yarışmacısını desteklemek için oylamayı manipüle ettiği iddialarına yanıt olarak daha katı oylama kuralları kabul etmesinin ardından geldi.

Her yıl 100 milyondan fazla izleyici çeken, neşeli pop müzik şöleni, son iki yıldır Gazze’deki savaş nedeniyle çalkalanıyor.

Eurovision’u yöneten, 56 ülkeden kamu yayıncılarının oluşturduğu bir grup olan EBU (Avrupa Yayın Birliği), altı ayda bir yapılan genel kurulunu gerçekleştirdi. Toplantıda bazı ülkeler, İsrail’in yarışma oylamasına müdahale ettiği ve İsrail-Hamas Gazze savaşındaki tutumu nedeniyle dışlanması çağrısında bulundu.

EBU, yeni kuralların “şeffaflığı ve güveni” artıracağını ve İsrail de dahil tüm ülkelerin katılımına izin vereceğini belirtti.

Fakat İspanya ve Hollanda’dan yetkililer salondan ayrılırken, onları İrlanda’nın temsilcileri takip etti.

“Dr. Eurovision” olarak da bilinen Paul Jordan, “Eurovision biraz bölünmüş bir etkinliğe dönüşüyor,” dedi ve ekledi: “Slogan ‘Müzikle Birleş’… ne yazık ki siyaset yüzünden bölünmüş durumda.”

“Oldukça karmaşık ve toksik bir hale geldi,” diye ekledi.

Mayıs ayında Viyana’da düzenlenmesi planlanan 70. Eurovision, kıtanın müzik tacı için onlarca ülkeden temsilcileri karşı karşıya getiriyor.

Yarışma, popu siyasetin önüne koymaya çalışsa da sık sık dünya gündemindeki olayların içinde kendini buluyor. Rusya, 2022’de Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı işgalinin ardından yarışmadan çıkarılmıştı.

Gazze’deki savaş ise yarışmanın en büyük sınavı oldu. Geçtiğimiz iki yıl boyunca, İsrail’e karşı düzenlenen Filistin yanlısı protestolar, Mayıs 2025’te İsviçre’nin Basel kentinde ve 2024’te İsveç’in Malmö kentindeki Eurovision etkinliklerinin dışında gerçekleşti.

Gazze savaşı, Avrupa yayın dünyası içinde de ayrışmalara yol açtı. Bu yıl yarışmayı “Wasted Love” şarkısıyla kazanan Viyanalı JJ sayesinde ev sahibi olan Avusturya, İsrail’in katılımını destekliyor. Almanya’nın da İsrail’i desteklediği belirtiliyor.

İzlanda, İrlanda, Hollanda, Slovenya ve İspanya ise İsrail’in katılması halinde yarışmayı boykotla tehdit eden ülkeler arasında.

İsrail’in katılımına karşı çıkanlar, Hamas kontrolündeki Gazze Sağlık Bakanlığı’nın genel olarak uluslararası toplum tarafından güvenilir kabul edilen ayrıntılı kayıtlarına göre, 70 binden fazla kişinin öldüğü savaşın yürütülüş biçimini eleştiriyor. Birleşmiş Milletler tarafından görevlendirilen uzmanlar da dahil birçok uzman, İsrail’in saldırısının “soykırım” niteliğinde olduğunu söylüyor.

İsrail hükümeti ise savaşın, 7 Ekim 2023’te savaşı başlatan Hamas liderliğindeki saldırıya verilen bir yanıt olduğunu defalarca kez savundu. O saldırıda çoğu sivil yaklaşık bin 200 kişi öldürülmüş ve 251 kişi rehin alınmıştı.

Karmaşık oylama süreci

İsrail ayrıca Eurovision’daki oylama sürecine müdahale ettiği iddialarıyla karşı karşıya.

Gazze’de ABD arabuluculuğunda sağlanan ateşkesin şiddeti azaltmasının, ya da EBU’nun siyasi müdahaleyi engellemek için oylama sürecinde yapmayı planladığı değişikliklerin, bu konudan rahatsız olan bazı yayıncıları yatıştırmaya yeterli olup olmayacağı belirsiz.

EBU, perşembe günkü toplantıda yetkililerin, ödeme yöntemi başına oy sayısının azaltılması ve yarı finallere “profesyonel jürilerin” geri getirilmesi de dahil yeni önlemler paketini değerlendirmeye çağrılacağını söyledi.

Üyelerin, bu adımların yarışmanın “tarafsızlığını ve bağımsızlığını” korumaya yetmediğine karar vermesi halinde katılımla ilgili bir oylama yapılacak.

Yayıncılar, gelecek yılki katılımlarını aralık ayı ortasına kadar teyit etmek zorunda ve nihai liste Noel’e kadar açıklanacak.

Olası senaryolar

Eurovision yarışmasının uzmanlarından Dean Vuletic, herhangi bir AB üyesinin boykotunun önemli olacağını, çünkü bu ülkelerde “diktatörlük olmadığını” ve İsrail gibi demokrasi, insan hakları ve çeşitlilik değerlerini paylaştığını belirtti.

“Savaş Sonrası Avrupa ve Eurovision Şarkı Yarışması” kitabının yazarı Vuletic, “Bu, Eurovision tarihindeki en büyük boykot olurdu. Geçmişte de boykotlar oldu ama genelde iki ülke arasında sınırlıydı,” dedi.

Birçok yayıncının hükümet fonlarındaki kesintiler ve sosyal medyanın ortaya çıkması nedeniyle mali baskı altında olduğu bir zamanda, bir boykotun sonuçları izleyici ve gelir açısından da etkileri olabilir.

Çekilen ülkeler arasında Eurovision dünyasının bazı büyük ülkeleri yer alıyor.

İspanya, yarışmaya en çok maddi katkı sağlayan beş ülkesinden biri. İrlanda ise yedi kez kazanarak bu alanda İsveç’le rekoru paylaşıyor.

İsrail’in 2026 katılımına ilişkin tartışma, üç ülkenin (Bulgaristan, Moldova ve Romanya) mali ve sanatsal nedenlerle verdikleri aranın ardından gelecek yıl yarışmaya geri dönüşünü gölgeleme tehdidi taşıyor.