Şimdi de Kosova’da gerilim yaşanıyor. Basit bir idari karar tartışması gibi görünüyor. Kosova kendisine bir sınır tesis etmek istiyor. Sırbistan sınırından geçişleri kısıtlamaya çalışıyor.
Kosovalı Sırpları, Kosova plakası kullanmaya zorluyor. Bu haliyle de oldukça doğal görünebilir. Ancak söz konusu Kosova olduğunda işler biraz karışıyor. Çünkü Sırbistan ve Kosovalı Sırplar, Kosova’nın varlığını ve sınırlarını kabul etmiyor. Pazartesi günkü silah ve siren seslerinin ardından plaka değiştirme süresi bir ay kadar ertelendi. Ama bir ay içerisinde nasıl bir ilerleme kaydedileceği de belli değil.
Balkanlar her karıştığında aklımıza doğal olarak Birinci Dünya Savaşı geliyor. Saraybosna’da Avusturya- Macaristan veliahdının bir Sırp milliyetçisi tarafından vurulmasının ardından tüm Avrupa günler içinde savaşa sürüklenmişti. Bu nedenle herkes Kosova’yı izliyor.
Ancak Kosova’nın böylesi bir yangının ilk kıvılcımı olma ihtimali biraz zayıf. Kosova gibi alanlarda büyük güçler kışkırtma yapar. Mesela, Rusya muhtemelen Sırbistan’ı cesaretlendiriyordur. Dahası ABD de Kosova’yı Sırbistan’a karşı cesaretlendiriyor olabilir.
Ama hatlar bu alanda çok karmaşık değil. Kosova’da zaten bir NATO gücü var ve Sırbistan’ın Kosova’yı işgale kalkışması biraz çılgınca olur. Rusya’nın da Ukrayna’daki meşguliyeti nedeniyle çatışma sahalarını değiştirmek istese de kapasitesinin buna yeteceğini ben pek düşünmüyorum.
Kapsamlı bir savaş bu tür dönemlerde aşırı gerilimden değil aşırı gevşeklikten çıkar. Yani kıvılcımın nerede çakacağı için sahipsiz bölgelere bakmak daha doğru olur. Çatışmaların çıkacağı yer, saldırganın iştahını kabartacak nitelikte olmalı. Karşı tarafın savunmaktan kaçınacağını düşündüğü bir alan olmalı.
İkinci Dünya Savaşı öncesindeki Habeşistan, Mançurya, Çekoslovakya ve Avusturya örnekleri gibi. Ukrayna bu türden bir örnekti. Rusya için iştah açıcıydı. NATO’nun garantisi altında değildi. Tayvan da buna benzer bir örnektir. Avrupa içinde de maalesef Bosna bu tür örneklerden biri olarak görünüyor.
İyimser olmak için pek bir gerekçe yok. Yakın dönemde bu tür sahaların her birinde ciddi gerilimler dünyayı bekliyor. Türkiye’nin de hesabına buna göre yapmasında fayda var.
Prof. Dr. Hasan B. YALÇIN & İstanbul Ticaret Üniversitesi
[UHA Haber Ajansı, 05 Ağustos 2022]
