Ankara’dan Uluslararası Haber Ajansı (UHA)’nın ‘Türkiye Gazetesi‘nden aktardığı haberine göre, Fırat Kalkanı, Barış Pınarı ve Zeytin Dalı Harekâtı bölgelerinde, organize sanayi bölgesi projeleri ilerledi. Katar’ın fonladığı 200 bin konutun saha analizleri yapıldı, proje ihale aşamasına geldi. Türkiye ve Suriye’den temsilciler görüşüyor.
Ankara, resmî nüfus ve tapu kayıtlarının 2011 öncesine göre yenilenmesini istedi. Türkiye, petrol alanlarının Şam’ın elinde olmasından yana. Can ve mal güvenliği garantisi verilirse 1,5 milyon Suriyelinin yaklaşık 700 bini rejim bölgesine yerleşecek.
Türkiye’nin Suriyeli mültecilerin güvenli geri dönüşüne yönelik girişimleri hızlandı. Fırat Kalkanı, Barış Pınarı ve Zeytin Dalı Harekât bölgelerinde organize sanayi inşa projelerinde büyük aşama kaydedilirken aynı koridorda Katar’ın fonladığı 200 bin konutun saha analizleri yapıldı, proje ihale aşamasında. Şam kanadı ile mülteciler ve terör örgütü PKK koruları başta olmak üzere görüşme trafiği de devam ediyor.
Şam’ın PKK işgal hattına yapılacak bir terör operasyonunu kuzey ve doğu (Deir el-Zor, Rakka ve Menbiç) aksından desteklemesini isteyen Türk tarafı, tüm petrol ve gaz alanlarının yeniden Şam’ın kontrolüne geçmesi ve tüm arama, işleme, nakil ve ihraç konusunda destek taahhüdünü de tekrarladı.
Bu projeye paralel olarak Esad bölgelerinde de güvenli havzaların oluşturulması iki ülke temsilcileri arasında yapılan görüşmelerin bir diğer konu başlığı.
BAE, Suudi Arabistan, Cezayir ve Ürdün’ün Şam-Ankara görüşme trafiğine diplomasi desteğini artırırken bazı liderler, Erdoğan ve Esad arasında doğrudan (telefon) görüşme zemini oluşturma amaçlı girişimlerini sürdürüyor. Türkiye, TSK ve Suriye Millî Ordusu’nun terörden arındırdığı bölgelerle birlikte Esad tarafında şartları olgunlaştırarak önümüzdeki 15-20 aylık dilimde 1,5 milyon mültecinin ülkesine dönüşünü hedefliyor.
Esad rejimi ile başlayan diplomatik görüşme trafiğinde Türkiye’nin öncelikli talebi, resmî nüfus ve tapu kayıtlarının 2011 öncesi baz alınarak yenilenmesi. Zira gösteriler ve ardından başlayan iç savaş döneminde yüzbinlerce Suriyelinin ev ve arazisine MihracUral çetesi, PKK militanları, rejimin yağmacı Şebbiha grupları ve İran’ın bölgeye taşıdığı Şii terör grupları el koydu. Bu durum güvenlik kaygıları ile birlikte geri dönüşlerin önündeki en büyük engel olma özelliği taşıyor.
Buna paralel olarak Rakka, Deyrizor, Humus, Şam, Lâzkiye, Türkmendağı, Hama, Tartus ve Haseke’de nüfus kayıtlarının yinelenmesi ve değiştirilemeye çalışılan demografik yapının yeniden Suriye bütünlüğü çerçevesinde ikame edilmesi Türkiye’nin bir diğer talebi. Türkiye gazetesinin ulaştığı bilgilere göre ilk temas döneminde Türkiye’nin İdlib dâhil Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve Barış Pınarı bölgelerinden çekilmesini şart koşan Esad kanadı bu ön şart ve benzer başlığı yeniden rezerve etti.
Türkiye’nin son Şam Büyükelçisi Ömer Önhon, mülteci meselesinin iç siyasetin en önemli gündemi hâline geldiğini hatırlatarak gelinen noktayı şöyle özetledi: Hem Türkiye hem de Suriye bu savaş sürecinden ciddi zarar gördü. Her iki ülke için de 2011 öncesine dönüş kapısının hâlen açık olduğunu düşünüyorum. Belki her şey ilk başta aynı yoğunlukta seyretmeyebilir ancak iki tarafın da birbirine ihtiyacı var. Bu krizin tek mağlubu yok. İstikrar tüm açılardan herkesin çıkarına. Bu aşamada güvenlik birinci unsur. Şayet Suriyeli mülteciler için asgari hayat şartları oluşur insanlar tacize uğramayacağına, öldürülmeyeceğine ya da hapse atılmayacağına inandırılırsa önemli ölçüde döner.
[UHA Haber Ajansı, 05 Mayıs 2022]
