BM: İsrail ordusu, Gazze’ye yardımın ana arterlerini kapattı

Hamas’ın Gazze’de ateşkesi kabul ettiğini açıklamasına rağmen Refah’a kara harekatı düzenleyen İsrail ordusu, Refah sınır kapısının Gazze tarafında kontrolü ele geçirdiğini açıkladı.

Hamas ise, İsrail’in bu hamlesinin bölgesel arabulucuların yeni bir ateşkes anlaşmasına ulaşma girişimlerinin altını oymayı amaçladığını söyledi.

Birleşmiş Milletler, Kerem Şalom sınır kapısının da kapalı olmasıyla birlikte Gazze’ye yardımın ana arterlerinin kapandığı uyarısında bulundu.

Ateşkes görüşmeleri ne aşamada?

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Mısır ve Katar’ın sunduğu ve Hamas’ın kabul ettiği son ateşkes anlaşmasının İsrail’in taleplerini karşılamaktan uzak olduğunu ancak ülkesinin müzakerelere katılacağını söyledi.

Netanyahu, bir anlaşma taslağının son halini “incelemek” için bugün Kahire’ye bir heyet gönderdi.

Bir Hamas heyetinin de Mısır’ın başkentine gittiği aktarıldı.

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, rehinelerin serbest bırakılması konusunda ilerleme kaydedilmemesi halinde Gazze operasyonunun “derinleşeceği” uyarısında bulundu, ancak İsrail’in “taviz vermeye” hazır olduğunu da belirtti.

Hamas’ın kabul ettiği ateşkes planı çatışmalara haftalarca son verilmesini ve Gazze’deki bazı rehinelerin serbest bırakılmasını öngörüyordu.

İsrail’in dün operasyon uyarısıyla Refah’ın doğusunda 100 bin Filistinliye tahliye emri vermesinin ardından, Hamas ateşkesi kabul ettiğini açıklamış, ancak İsrail bunu reddetmiş ve gece boyunca bombardımanı sürdürmüştü.

Katar ve Mısırlı arabulucular tarafından sunulan ateşkes anlaşmasının ayrıntıları resmen açıklanmadı.

Katar Dışişleri Bakanlığı Hamas’ın açılımının “olumlu” olduğunu, görüşmelerin Salı günü süreceğini kaydetti.

Ateşkes görüşmelerine ilişkin açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan ise, “Bizim telkinlerimizle Hamas’ın ateşkesi kabul ettiğini açıklamasından memnuniyet duyduk” dedi.

Netanyahu, ülkenin savaş kabinesinin oybirliğiyle Refah operasyonuna devam etme kararı aldığını, rehineleri serbest bırakması için Hamas üzerindeki baskıyı sürdürmeyi amaçladıklarını söyledi.

BM, Gazze’ye yardım ulaştırılamamasından kaygılı

BM İnsani Bürosu Sözcüsü Jens Laerke, hem Kerem Şalom hem de Refah kapılarının tahliye bölgesinde yer aldığını belirtti ve “Gazze’ye yardım ulaştırılmasındaki iki ana arter kapandı” dedi.

Laerke, İsrailli yetkililerin “şimdilik” Refah kapısından personel ve malzeme geçişi olmayacağını söylediklerini belirtti.

Kerem Şalom Kapısı, Hamas militanlarının hafta sonu bölgedeki dört İsrail askerini öldürdükleri saldırıdan sonra kapanmıştı.

Laerke ayrıca, BM’nin Gazze’deki tüm operasyonlarında kullanmak için sadece bir günlük yakıtı kaldığını belirtti.

BM Sözcüsü, İsrail’in sivillere ve BM’ye yeterince süre vermediğini söyleyerek, tahliye emrini eleştirdi.

İsrail’de protestolar ve AB’den tepki

Hamas’ın bir ateşkesi kabul etmesine karşın Refah’a operasyonun devam etmesi kararı ise İsrailli rehine aileleri tarafından protesto ediliyor.

Tel Aviv’deki Ayalon otoyolunu kapatan göstericilerden biri “Refah’a Hayır, Anlaşmaya Evet” pankartı taşıdı.

Avrupa Birliği’nin dış ilişkiler temsilcisi Josep Borrell, İsrail’in Refah saldırısının “çok sayıda can kaybına” yol açacağını söyledi.

Borrell gazetecilere yaptığı açıklamada “Refah saldırısı, uluslararası toplumun, ABD’nin, AB üye ülkelerinin ve herkesin Netanyahu’dan saldırmamasını istemesine rağmen yeniden başladı” dedi ve ekledi.

“Korkarım ki bu yine çok sayıda can kaybına, sivil kayıplara neden olacak. Onlar ne derse desin. Gazze’de güvenli bölge yok.”

İsrail ordusu, Refah’a “sınırlı bir operasyon” başlatacağını ve “geniş çaplı bir tahliyenin” söz konusu olmadığını belirterek kentin doğusunda 100 bin kişi için tahliye emri çıkarmış ve onları Han Yunus’a ve El Mevasi bölgesine yönlendirmişti.

On binlerce Filistinlinin araçlarla veya eşek arabalarıyla yollara döküldüğü görüldü.

Operasyonun Hamas’ı çökertme çabalarının bir parçası olduğunu belirten bir ordu sözcüsü, Hamas’ın önceki gün Refah’tan roket atarak Kerem Şalom sınır kapısı yakınlarında dört İsrail askerinin ölümüne yol açtığını ve şehirden saldırı düzenleyebileceğini gösterdiğini söyledi.

Pazartesi gecesi de Gazze’den İsrail’e roketler fırlatıldı ancak Demir Kubbe sistemince etkisiz hale getirildi.

İsrail’in son 24 saatte Refah’a düzenlediği saldırılarda en az 20 kişi öldü.

Hamas’ın ateşkes açıklamasının ardından Gazze’nin merkezinde yer alan El Aksa Hastanesi’nin önünde kutlamalar yapılmıştı.

BBC dış haberler editörü Jeremy Bowen: Sırada daha fazla müzakere var

Hamas’ın ateşkes açıklaması, krizi başından bu yana izleyen birçok gözlemciye sürpriz oldu ve İsrail’in önümüzdeki birkaç haftaya ilişkin beklentilerini de alt üst etti.

İsrail yönetiminde hakim olan görüş, Hamas’ın Amerikalıların “olağanüstü cömert” olarak nitelendirdiği bu ateşkes teklifini kabul etmeyeceği yönündeydi.

Hamas, ateşkes adımıyla Netanyahu’yu baskı altına aldı.

Eğer ABD Başkanı Joe Biden, Netanyahu’yu ateşkesi kabul etmeye zorlarsa, İsrail Başbakanı, hükümetinin ayakta kalması ile ABD’nin desteği arasında bir seçim yapmak zorunda kalacak.

Olası ateşkes aynı zamanda İsrail’in Başbakan Netanyahu’nun sağlamaya yemin ettiği “kesin zaferi” elde edememesi anlamına da gelecek.

Şimdi sırada daha fazla müzakere ve çok güç seçimler var.

Hamas silahlı mücadeleyi bitirmeyi değerlendiriyor

Hamas’ın kabul ettiği ateşkes anlaşmasının içeriği konusunda net bilgi kamuoyuna yansımış değil.

Reuters’a konuşan bir Hamas yetkilisi, kabul ettikleri ateşkesin koşullarının, karşılıklı takası da içeren üç aşamadan oluştuğunu kaydetti.

Birinici aşamaya göre, 42 günlük bir ateşkes sürecine girilecek ve Hamas, İsrail cezaevlerinde bulunan Filistinliler’in serbest bırakılması karşılığında 33 rehineyi serbest bırakacak.

BBC’nin elde ettiği bilgiye göre, bu aşamada rehine kadın askerler de serbest bırakılabilecek. Hamas, her rehine için 50 Filistinli’nin serbest kalmasını talep ediyor.

Birinci aşama, İsrail’in güçlerini Gazze’den kısmen çekmesini de içeriyor. Ateşkesten 11 gün sonra için planlanan bu geçiş süreciyle Filistinliler güney – kuzey hattında serbestçe hareket edebilecek.

İkinci aşama ise yeni bir 42 günlük ateşkes periyodunu kapsıyor ve Gazze’de “sürdürülebilir bir sükunet” ortamının sağlanmasını amaçlıyor. Bu aşamada İsrail birliklerini tamamen geri çekecek.

Bu aşamada, Hamas elindeki asker rehineleri, yine İsrail cezaevlerinde bulunan Filistinliler karşılığında serbest bırakacak.

Üçüncü aşamada ise cenazelerin de karşılıklı geri verilmesi sonrası yeniden inşa sürecinin Katar, Mısır ve BM gözetiminde başlamasını içeriyor.

Detayları açıklanmayan üçüncü aşama sonunda, Hamas’ın silahlı mücadeleyi bitirmeyi değerlendireceği de ifade ediliyor. BBC’ye konuşan bir Hamas yetkilisi, koşulların yerine getirilmesi halinde “çatışmaları sonsuza kadar bitirmeyi” kabul ettiklerini söyledi.

(Dış Haberler Servisi)