Beyaz Saray: “Barajdaki hasarın Ukrayna’nın enerji güvenliği üzerine yıkıcı etkisi olabilir”

* Ukrayna’nın güneyindeki Herson bölgesinde Kırım’a su sağlayan barajın vurulmasının ardından Rusya ve Ukrayna birbirini suçluyor.

* Beyaz Saray barajın yıkılmasına neyin yol açtığı konusunda net bir sonuca henüz varmadığını ancak bölgenin kontrolünü geçen yıldan bu yana elinde bulunduran Rusya’nın patlamada rolü olduğuna ilişkin iddiaları değerlendirdiklerini söyledi.

UHA / İnternational News Agency

Uluslararası Haber Ajansı (UHA)’nın KİEV Temsilcisi Daria KALENİUK‘un Associated Press ve Reuters ajanslarından derlediği haberine göre, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby barajın çökmesinin muhtemelen çok sayıda can kaybına yol açtığının açık olduğunu belirtti.

John Kirby, “Rusya’nın barajdaki patlamadan sorumlu olduğuna ilişkin haberleri gördük. Bu haberleri değerlendirmek için elimizden geleni yapıyoruz. Daha fazla bilgi toplamak için Ukraynalılar’la çalışıyoruz ancak şu aşamada kesin olarak ne olduğunu söyleyemiyoruz” ifadelerini kullandı.

John Kirby, barajda meydana gelen hasarın Ukrayna’nın enerji güvenliği üzerinde yıkıcı bir etkiye sahip olabileceği uyarısında bulundu, barajın yıkılmasının Ukrayna’nın uzun süredir planladığı karşı saldırısına yönelik olası etkilerinden söz etmek için henüz erken olduğunu kaydetti.

Beyaz Saray yetkilisi Rus güçlerin barajı yasa dışı şekilde işgal ettiğini ve patlama anında da barajın Rus güçlerin kontrolünde olduğunu söyledi ancak bunun henüz kasıtlı bir hareket olup olmadığı konusunda bir sonuca varmadıklarını ifade etti.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcü yardımcısı Vadent Patel, barajın yıkılmasının etkilerini yakından takip ettiklerini ve evlerini terk etmek zorunda kalan çok sayıda Ukraynalı’ya nasıl yardımcı olabilecekleri konusunda Ukraynalılar’la temasta olduklarını söyledi.

Ukrayna ve Rusya birbirini suçluyor

Ukrayna Nova Kakhovka barajının patlatılmasından Rusya’yı sorumlu tutarken, Kremlin Ukrayna’yı sabotajla suçluyor.

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna’nın barajı Herson bölgesinde olası Rus saldırılarını engellemek amacıyla imha ettiğini iddia etti. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov Ukrayna tarafının Kırım’a su tedarikini kesmek amacıyla barajı kasıtlı olarak vurduğunu ileri sürdü.

Ukrayna ise Rusya’nın barajı Kiev’in karşı saldırısını önlemek amacıyla imha ettiğini savunuyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski Ulusal Güvenlik Konseyi’ni acil olarak topladı.

Su altında kalan bölgelerde tahliyeler

Rusya’nın kontrolünde bulunan ve Kırım ile Zaporijya nükleer santraline su sağlayan barajın vurulmasının ardından bölge su baskını riski sebebiyle tahliye edildi. Bazı mahalleler su altında kaldı.

Baraj Rusya’nın bir yılı aşkın süredir kontrolünde bulunan bölgede yer alıyor. Henüz iki taraftan da barajın patlamasının ardından can kaybı yaşandığına ilişkin bir bilgi gelmedi.

Mısır ve buğday fiyatları arttı

Ukrayna’nın güneyindeki barajın çökmesinin ardından dünya genelinde buğday ve mısır fiyatlarında artış gözlendi. Buğday fiyatlarında yüzde 2,4’lük bir artış yaşanırken; mısır fiyatlarında yüzde 1 artış görüldü.

Dünyanın önde gelen tahıl ihracatçılarından olan Ukrayna’daki hidroelektrik santralin vurulması küresel tedarik açısından da bazı kaygıları gündeme taşıdı.

Barajın bulunduğu bölgede geniş tarım arazileri yer alıyor.

“Ekolojik felaket” uyarısı

Planet Labs PBC adlı uydu görüntüleme şirketinin bölgeden çektiği uydu fotoğrafında baraj duvarının önemli bir kısmının imha olduğu görülüyor.

Ukraynalı yetkililer barajın vurulmasının ardından “ekolojik bir felaket” uyarısında bulunuyor ve önümüzdeki saatlerde binlerce ekosistemin yok olabileceğini belirtiyor.

Sosyal medyada yer alan videolarda barajın etrafında şiddetli patlamalar olduğu ve suyun taştığı görülüyor.

30 metre yüksekliğinde ve 3 kilometre uzunluğundaki baraj 1956 yılında Dinyeper nehri üzerinde inşa edilmişti.

Baraj, 2014 yılında Rusya tarafından ilhak edilen Kırım’a ve yine Rusya’nın kontrolü altındaki Zaporijya nükleer santraline su sağlıyor.

İnsani felaket yaratabilir

Barajın yıkılması, savaş bölgesinin merkezinde yeni bir insani felaket yaratıyor ve Ukrayna’nın Rus birliklerini topraklarından çıkarmak için uzun zamandır beklenen karşı saldırıyı başlattığı sırada cephe hatlarını şekillendiriyor.

Ukrayna güçleri geçen yıl nehrin kuzey yakasını yeniden ele geçirmiş olsa da Rusya savaşın başından beri barajı kontrol ediyor. Her iki taraf da uzun süredir birbirini barajı yıkmayı planlamakla suçluyordu.

Zelenski ‘Rus teröristleri’ suçladı

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, mesajlaşma uygulaması Telegram’daki açıklamasında, “Kakhovka hidroelektrik santrali barajının yıkılması, Rus teröristler’in Ukrayna topraklarının her karışından kovulması gerektiğini tüm dünya için teyit ediyor” dedi.

Zelenski, Ruslar’ın barajın iç yapısını patlattığını ve yaklaşık 80 yerleşim yerinin taşkın bölgesinde olduğunu yazdı.

Birleşmiş Milletler’e çağrı

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Rusya Federasyonu’nun barajı patlatmasını, Ukrayna’nın kritik altyapısına yönelik, mümkün olduğunca çok sivil kayıp ve büyük yıkıma yol açmayı amaçlayan bir terör eylemi olarak değerlendiriyoruz” denildi.

Bakanlık uluslararası toplumu olay nedeniyle Rusya’yı kınamaya çağırdı ve Moskova’nın sonuçları için tazminat ödemesi gerektiğini söyledi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağıran Kiev ayrıca BM Nükleer Denetleme Kurulu’nun olayı görüşmesini ve Rusya’ya, özellikle de Rus füze endüstrisi ve nükleer sektörüne yeni uluslararası yaptırımlar uygulanmasını talep etti.

Ukrayna Avrupa Birliği’nin Sivil Koruma Mekanizması’nın devreye sokulması çağrısında bulundu. Bir ülke acil bir durumla karşı karşıya kaldığında bu mekanizma aracılığıyla yardım talep edebiliyor.

“Zaporijya’da tehlike yok”

Rusya devlet ajansı TASS, Zaporijya bölgesindeki bir Rus yetkiliye dayandırdığı haberinde, Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Rusya kontrolündeki Zaporijya tesisinde “kritik bir tehlike” olmadığını belirtti.

Rusya’nın Herson bölgesinin başkanı, baraj yakınlarında tahliyenin başladığını ve suyun beş saat içinde kritik seviyelere ulaşacağını söyledi.

Gazeteci* Daria KALENİUK

***

Yazar hakkında

Daria Kaleniuk , Kiev merkezli Yolsuzlukla Mücadele Eylem Merkezi’nin yönetici direktörü olan Ukraynalı bir sivil toplum aktivistidir .  2022 Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sırasında, Kaleniuk, Varşova’daki bir basın toplantısında İngiltere başbakanı Boris Johnson’a Londra merkezli bazı Rus oligarklarının neden yaptırımlarla hedef alınmadığını sorduğunda uluslararası medyada öne çıktı. ve neden Ukrayna üzerinde uçuşa yasak bölge kurulmasını desteklemediği. Kaleniuk, Yaroslav Mudryi Ulusal Hukuk Universitesi’nde hukuk okudu ve Fulbright Yabancı Öğrenci Programı tarafından desteklenen Chicago-Kent Hukuk Fakültesi’nden Mali Hizmetler Hukuku alanında yüksek lisansını yaptı. Daria Kaleniuk, Genç Küresel Liderlerin bir üyesidir. Daria, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya karşı başlattığı büyük çaplı savaşın ardından, diğer YGL’lerle birlikte, merkezi Polonya’da bulunan Uluslararası Ukrayna Zaferi Merkezi’ni kurdu.