enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
SON DAKİKA
22:44 Dışişleri’nden İsrail’e Suriye tepkisi
22:04 Bakan Fidan: İsrail bölgeyi istikrarsızlaştırmak istiyor
08:00 Zorlu Enerji, İsrail’deki Dorad Energy’deki yüzde 25’lik hissesinin tamamını elden çıkarma sürecinde bir adımı tamamladı.
06:59 Yorum: ABD’nin İran’a Yönelik Saldırıları VE Orta Asya’nın Stratejik Konumu
06:58 Yapay Zekanın su tüketimi Su Güvenliğimizi tehdit ediyor mu ?
06:52 Hain Fetullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminden sonra toplam 390 bin 354 şüpheliden 113 bin 837’si tutuklandı
00:54 BAE Devlet Başkanı Al Nahyan Türkiye’ye geliyor
00:38 Cumhurbaşkanı Erdoğan: FETÖ’cü alçaklar sonsuza kadar lanetle, nefretle hatırlanacak
00:25 Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye’yi bölmeye kimsenin gücü yetmez”
00:16 Cumhurbaşkanı Erdoğan: 15 Temmuz tarihimizin en kritik dönemeçlerinden biri oldu
00:12 Prof. Dr. Deniz Ülke Kaynak’tan PKK’nın silahları yakmasına ilişkin çarpıcı analiz!
00:01 Bakan Yerlikaya: “Türkiye Yüzyılı’nda ne FETÖ’ye ne de herhangi bir terör örgütüne asla geçit yoktur, olmayacaktır”
09:55 MHP Genel Başkanı Bahçeli: 15 Temmuz’da hainlerin başı ezildi
09:25 Marmara’da köpek balıkları ve vatozlar yeni yaşam alanları arıyor!
09:24 Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanan “En Uzun Gece” destanının ilk temsili, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirilecek.
09:09 Terörsüz Türkiye sürecinin en önemli aşamalarından birisi olan Meclis’te kurulacak komisyonu
09:07 İçişleri Bakanlığı, 15 Temmuz’da “Atatürk fotoğrafları yasaklandı” iddiasını yalanladı
08:59 Diyanet İşleri Başkanlığı, 15 Temmuz’u etkinliklerle anacak
08:49 FETÖ’nün hain darbe girişiminde neler yaşandı?
00:45 KKTC Cumhurbaşkanı Tatar, New York 5+1 Gayrıresmi Zirvesine katılmak için bugün New York’a gidiyor
TÜMÜNÜ GÖSTER →

Afganistan’daki Hükümetin Başarı Şansı

Afganistan’daki Hükümetin Başarı Şansı
15 Eylül 2021
1.587
A+
A-

Afganistan farklı radikal unsurlara ve terör örgütlerine ev sahipliği yapmaya devam edecek gibi görünmektedir. Sovyet işgalinden bu yana yabancı savaşçıların mekanı olan Afganistan, gelecekte de şiddet kullanan devlet-dışı aktörlerin faaliyet alanı olarak kalacak gibi. Bu gruplar hem Afgan halkına tehdit oluşturacaklar hem de dış aktörlerin ülkeye müdahalesine vesile olacaklardır.

Prof. Dr. Muhittin Ataman & SETA Insight Turkey Editörü

Taliban’ın beklenmedik bir şekilde kısa bir süre içerisinde Afganistan’ı kontrol altına alması ve hemen sonrasında ABD’nin ülkeden askerlerini çekmesinin bölgesel ve küresel etkileri olacaktır. Bu hafta içerisinde Taliban’ın hükümeti ilan etmesi sonrasında herkesin merakla beklediği şey, Taliban’ın istikrarlı bir yönetim kurup kurmamasıdır. Çin ve Pakistan başta olmak üzere bazı bölgesel ve küresel aktörlerin desteğiyle Taliban, ülke içinde siyasal istikrarı sağlama ihtimalini arttırır. Bu yazıda jeopolitik ve stratejik çalışmalarda “kalpgah” olarak nitelendirilen Afganistan’da kurulan Taliban rejiminin bölgesel ve küresel siyaset üzerindeki bazı sonuçları üzerinde durulacaktır.

Bir kere, Taliban’ın Afganistan’ı kontrolü ABD’nin küresel platformlardan geri çekilmesi sürecinin devam ettiğinin çarpıcı bir göstergesi oldu. ABD Başkanı Biden’ın seçim sürecinde iddia ettiği gibi ABD dünya siyasetine geri dönmedi, dönemedi. ABD bir taraftan, belirli kriz bölgelerinden geri çekilirken, bir taraftan da tek yanlı politikalarına devam etmektedir. Geri çekilmesi güç kaybının tescili olurken, tek yanlılığı ise kendisine duyulan güvenin ortadan kalkmasına yol açmaktadır.

ABD’nin müttefiklerinin ABD’ye güveni kalmazken, rakipleri olan ülkeler de ortaya çıkan yeni şartlardan istifade etmektedirler. Mesela, Avrupalı devletler kendi aralarındaki ilişkileri güçlendirmek zorunda hissetmektedirler. Trump dönemindekine benzer şekilde Biden döneminde de ABD’nin tek yanlı siyaseti canlarını sıkmaktadır. Mesela, ABD Taliban ile görüşmeleri tek başına yürütmüş, Avrupa ülkeleri sadece sonuçlarından haberdar olmuştur. Öte yandan, ABD’nin Rusya ve Çin ile ilişkileri de ikili düzeylerde gerçekleşmektedir.

İkinci olarak, ABD’nin yirmi yıl önce Taliban rejimini yıkmak için Afganistan’ı işgal etmesinin fiyasko ile neticelenmesi ABD iç siyasetinde tartışma konusu olmuştur. Bugün itibarıyla, ABD yönetiminin gerçek ulusal siyasetler üretmekten aciz olduğu konuşulmaktadır. ABD’nin dış politikasının yürütülmesindeki yeknesaklık bozulmuş, farklı kurumlar farklı siyasetler geliştirebilmektedirler. Kurumların dış politika konularına bakışları farklılaşmakta, hatta çatışmaktadır.

Üçüncü olarak, ABD uzun bir süredir inşa gücünü kaybetmişti, son gelişmelerle birlikte artık imha gücüne de sahip olmadığı görüldü. Hele Taliban rejiminin oturması ABD’nin küresel hegemonyasının sonunun başlangıcı olabilir. Çünkü artık Çin bölgesel krizleri çözen aktör olarak ön plana çıkacak demektir. ABD’nin Afganistan’ı bıraktığı Taliban, 20 yıl önceki halinden çok güçlü bir durumda ülkeye hakim olmuştur. Her şey bir tarafa, ABD’nin ülkede bıraktığı 85 milyar dolarlık silah ve mühimmatın Taliban’ın eline geçmiş olması bile Taliban için yeterince büyük bir başarıdır.

Dördüncü olarak, Afganistan’da yeni rejimin istikrara kavuşması Rusya ve Çin gibi küresel aktörlere yeni alanlar açacaktır. ABD’nin Gürcistan, Ukrayna, Suriye ve Libya krizlerinde yaşadığı doğrudan veya dolaylı başarısızlıklar Rusya ve Çin’e önemli imkanlar sunmuştur. Diğer bir deyişle, ABD rakipleri lehine küresel ölçekte zemin kaybetmektedir. Öte yandan, İran ve Pakistan gibi ABD’ye muhalif iki devletin krizden büyük avantajlarla çıkması ABD aleyhine yeni bir bölgesel denklemin ortaya çıkmasına yol açmıştır.

Beşinci olarak, Afganistan devleti etnisite ve mezhep temelinde bölünmüş ve kırılgan bir şekilde kalmıştır. Ülkedeki toplumsal, kültürel, bölgesel ve siyasal bölünmüşlük dış etkilere açık olmayı beraberinde getirmektedir. Bütün bu bölünmüşlüğü ortadan kaldırmak ve kapsayıcı bir yönetim kurmak çok zor olacaktır.

Sonuç olarak, Afganistan güvenlik sorunları ve ekonomik geri kalmışlık ile var olmaya ve bu sorunların üstesinden gelebilmek için de dış aktörlere bağımlı olmaya devam edecektir. Doğrusu, dış aktörlerin müdahalesi olmadan Afganistan’ın kendi imkanlarıyla ayakları üzerinde durması, siyasi kaostan ve ekonomik geri kalmışlıktan kurtulması pek mümkün olamayacaktır. Mesela, Uluslararası Kabil Havalimanı’nın işletilebilmesi ancak dış destekle mümkündür.

Son olarak, Afganistan farklı radikal unsurlara ve terör örgütlerine ev sahipliği yapmaya devam edecek gibi görünmektedir. Sovyet işgalinden bu yana yabancı savaşçıların mekanı olan Afganistan, gelecekte de şiddet kullanan devlet-dışı aktörlerin faaliyet alanı olarak kalacak gibi. Bu gruplar hem Afgan halkına tehdit oluşturacaklar hem de dış aktörlerin ülkeye müdahalesine vesile olacaklardır.

[UHA Haber Ajansı, 15 Eylül 2021]

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.