İran, İzolasyonu ve Proje Gücünü Kolaylaştırmak İçin Diplomasiyi Artırıyor

İran, yılın başından bu yana izolasyonunu azaltmak, ekonomisini geliştirmek ve gücünü artırmak için hem dostları hem de düşmanlarıyla yakın ilişkiler kurarak diplomatik faaliyetlerini yoğunlaştırdı.

[DOSYA – İran Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi, solda Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo ile 23 Mayıs 2023’te Endonezya’nın Bogor kentinde bir araya geldi. İranlı liderler bu yıl diğer liderleri ziyaret ederek diplomatik faaliyetlerini yoğunlaştırdılar.]

UHA / İnternational News Agency

İran’ın aşırı muhafazakar Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi, Çin, Suriye ve Venezüella’dan geçerek, Suudi Arabistan’ın üst düzey diplomatını ağırlayarak ve Mısır gibi diğer uzun süredir bölgesel rakiplerine ulaşarak öncülük etti.

Ve bu hafta dışişleri bakanı Hossein Amir-Abdollahian, şüpheli nükleer programı ve olası bir esir takası konusunda İran ile yeminli düşmanı ABD arasındaki dolaylı görüşmelerde arabulucu olarak Umman’a gitti.

Chatham House’un Orta Doğu ve Kuzey Afrika programı direktörü Sanam Vakil, İran’ın düşmanlarının üstesinden gelebileceğini göstermeye çalıştığını söyledi.

İran, “yaptırımlara ve iç protestolara rağmen, daha güçlü uluslararası ekonomik ve dış bağları destekleyerek fırtınayı atlatmaya devam ettiğini göstermeye çalışıyor” dedi. “Bu bağlantılar… ekonomik bağlantıyı artırmayı ve iç morali yükseltmeyi amaçlıyor.”

Tahran merkezli bir dış politika analisti Diako Hosseini, tehlikede olan “İran’ın nükleer programının geriliminin azaltılması ve ABD’li mahkumların serbest bırakılması yoluyla gerilimlerin hafifletilmesine odaklanan anlaşmaların” İran’da yapıldığını söyledi.

İran, bu tür anlaşmaların yaptırımlar, yaygın enflasyon ve riyalde dolar karşısında rekor değer kaybıyla hırpalanmış bir ekonomiyi canlandırmasına izin vereceğini umuyor.

‘Açıklık politikası’

2018’de, o zamanki Başkan Donald Trump yönetiminde ABD, tek taraflı olarak İran nükleer anlaşmasından çekildi ve İslam cumhuriyetine yaptırım dalgaları uyguladı.

Cezai tedbirler yürürlükte kalmaya devam ediyor ve milliyetleri ne olursa olsun İran’da yatırım yapmaya ağırlık veren yabancı şirketler için güçlü bir caydırıcı olarak görülüyor.

Bu nedenle, ilişkilerde herhangi bir çözülme belirtisi, son yıllarda Yemen ve Suriye’deki çatışmaların körüklediği gerilimleri hafifletmek isteyen Arap ülkeleri, özellikle de Körfez ülkeleri tarafından olumlu karşılanacaktır.

Bu arzu, yedi yıllık husumetin ardından Mart ayında İran ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin Çin aracılığı ile normalleşmesinin ana itici güçlerinden biriydi.

O zamandan beri İran, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri de dahil olmak üzere diğer Arap ülkeleriyle bağlarını güçlendirmeye veya yeniden kurmaya çalıştı.

Tahran, İslam cumhuriyetinin baş düşmanı İsrail ile silahlı çatışma riski hala yüksek olsa bile, “açıklık politikasının” Orta Doğu’daki gerilimlerin tırmanmasına katkıda bulunduğunu söylüyor.

Raisi geçen hafta Suudi dışişleri bakanı Prens Faysal bin Farhan’ı kabul ettiğinde, “Yalnızca Siyonist rejim (İsrail) liderliğindeki İslam düşmanları, İran ile Suudi Arabistan arasındaki işbirliğinin ilerlemesinden rahatsızdır.”

‘Yeni Dünya Düzeni’

Aynı zamanda, İran’da 22 yaşındaki İranlı bir Kürt olan Mahsa Amini’nin ihlal iddiasıyla tutuklanmasının ardından Eylül ayında öldürülmesi üzerine ülke çapında patlak veren protestolardan bu yana aylarca kaynayan gerilimin ardından Avrupa ülkeleriyle belirli bir yumuşama ortaya çıkıyor. İslam cumhuriyetinin kadınlar için katı kıyafet yönetmeliği.

Son haftalarda İran, elindeki altı Avrupalıyı serbest bıraktı ve dönüm noktası niteliğindeki 2015 anlaşmasının üç Avrupalı ​​imzacısı olan İngiltere, Fransa ve Almanya ile nükleer müzakereler yaptı.

Ancak Tahran’ı Moskova’ya insansız hava aracı tedarik etmek ve onları üretmek için bir fabrika kurmasına yardım etmekle suçlayan İran ile Batılı ülkeler arasında bir anlaşmazlık kemiği sürüyor, ancak İslam cumhuriyeti bunu reddediyor.

İran, Raisi’nin 20 yıl sonra ilk kez Şubat ayında ziyaret ettiği Çin’e de kur yapıyor. Tahran, son yıllarda verilen sözlere rağmen seviyesi düşük olan önemli miktarda Çin yatırımını çekmeyi bekliyor.

Kendisini “yeni dünya düzeni”nin temel direklerinden biri olarak sunan İslam cumhuriyeti, etkisini Güneydoğu Asya, Afrika ve Orta Amerika’ya da yaymak istiyor.

Endonezya gezisinin ardından geçen hafta Raisi, ABD liderliğindeki “emperyalist güçleri” kınadığı Venezuela, Nikaragua ve Küba’yı ziyaret etti.

Analist Hosseini, İran’ın “Batı’nın İran ve ekonomisi üzerindeki etkisinin büyük olmadığını göstermek için … Batı bloğunda değerlendirilmeyen ülkelere yöneldiğine” inanıyor.

İran ayrıca Batı ülkelerini dışlayan iki örgüte hızla kabul edilmeyi umuyor: Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS grubu; ve Çin, Rusya ve birkaç Orta Asya ülkesini bir araya getiren Şanghay İşbirliği Örgütü.