Kitap: TROJANS: Ankara’da ABD Ajan Okulu” adlı kitap yayımlandı

ANKARA, 31 MAYIS 2025 – Ankara’nın Balgat semtinde 1957’de kurulan ve 1985’te kapatılan gizemli Amerikan okulu, gazeteci Ahmet Köprülü’nün kaleme aldığı Trojans / Ankara’da ABD Ajan Okulu adlı kitapla gündeme taşındı.

Beyaz Chevrolet’den Ankara’daki Amerikan Okulu’nun 68 yıllık “Saklı Tarihi” olan ve Hayat Yayınları’nın “Deşifre X Kitaplar” serisinin ikinci eseri  Trojans; binlerce sayfa, doküman, fotoğraf, isim ve tanıklığın titizlikle incelenmesiyle hazırlandı.

Gazeteci Ahmet Köprülü, 2006’da Ankara’da Tandoğan’da bir galeride gördüğü klasik Chevrolet’nin dosyasını (şahadetname) incelerken 1957 yılında Ankara’da Balgat’ta halka kapalı üs bölgesinde yeralan Amerikan Okulu’nun kurucusu Jack E. Daseler’in ismine ulaştı.

TUSLOG (ABD Lojistik Grubu Müfreze 30) Komutanlığı tarafından Ankara Emniyet Müdürlüğü Trafik Şubesi’ne yazılan ve askeri yazışma kurallarını zorlayan “emir” tarzındaki yazıda Amerikan Yardım Heyeti görevlisi Daseler’in aracına Ankara plakası verilmesi “rica” ediliyordu. Amerikan Ordusu tarafından yapılan yazışmada aracına plaka verilmesi istenen JUSMMAT görevlisinin izini süren Köprülü tesadüfen Balgat’ta Amerikalıların “Trojans” (Truva Atları) olarak adlandırdıkları Amerikan Okulu’nun (Ankara American High School) 1958 yılından 1980 yılına kadar kendi iç bünyesinde yayınlanan okul yıllıklarına ulaştı.

68 yıl önce kurulan ve “fakülte” olarak da adlandırılan okul Türkiye ve yakın bölge ülkelerindeki çok sayıda Amerikalı asker, diplomat, istihbaratçının çocuklarına eğitim olanağı sağlarken yoğun olarak Türkiye genelinde halkla ilişkiler faaliyetlerinde de kullanılmış.

Okulun ABD’nin “olağanüstü” yetkili Büyükelçisinden JUSMMAT ve TUSLOG generallerine kadar önemli görevlerde bulunan yöneticileri ise Bağdat Paktı’nın kuruluşundan Türkiye’nin SSCB’den uzak tutulmasına kadar önemli politik operasyonları yürütmüşler.

Okulun yönetiminde bir de Türk albay bulunuyor. Bu isim Albay Kamil Homriş. Köprülü, Kamil Homriş’in ismine Ankara’daki Tapu ve Kadastro Meslek Lisesi’nde de ulaştı. TSK’dan emekli olduktan sonra bu okulda Fransızca öğretmenliğine başlayan Homriş’in öğrencileri arasında terör örgütü PKK’nın elebaşı Abdullah Öcalan da bulunuyordu. Homriş’i tanıyan bir öğrencisinin anıları da Trojans’ta yer buldu.

ABD’NİN BİRİNCİ HEDEFİ “KOMÜNİZMLE MÜCADELE”

Özellikle İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin hemen ardından SSCB’nin Türkiye üzerindeki Boğazlar ve Kars-Ardahan baskısı Türkiye’yi adeta Amerika’ya ve Atlantik ittifakına mecbur etmişti. Türkiye’nin zor durumunu kullanan ABD 1940’lardan başlayarak Türkiye’de “komünizmle mücadele”yi adeta anayasal bir görev haline getirmişti. Ancak Amerikan okulu yıllıklarında Amerikan Okulu öğrencilerinin odalarının duvarlarına SSCB’nin kurucusu Lenin’in resmini rahatlıkla asabildikleri ve bu fotoğrafın da yıllıklarda yayınlanabildiği yıllıklarla ortaya çıktı.

Yıllıklardaki bilgileri dönemin olayları ile özdeşleştiren Köprülü, 1960’ların başında Köy Enstitülerini kapattıran ABD’nin Türkiye’ye gönderdiği Barış Gönüllüleri’nin çalışmaları öncesinde Amerikan Okulu’nun öğrencilerini de halkla ilişkiler kapsamında sık sık görevlendirdiklerini de ortaya çıkardı.

Gazeteci Kamuran Akkuş’un editörlüğünü üstlendiği 184 sayfalık Trojans , özellikle Amerika’nın politik etkisinin iyice arttığı 27 Mayıs dönemine de güçlü bir ışık tutuyor.

Soğuk Savaş yıllarında Türkiye’de derin etkiler yaratan okulun, CENTO ve TUSLOG bağlantılarıyla ABD’nin Türkiye ve çevresindeki politik operasyonlarını yönettiği bir merkeze dönüştüğü yönetimde bulunan isimlerin profilinden kolaylıkla anlaşılabiliyor.

American High School’un yönetiminde yer alan Mason, Metodist Kilisesi ve “İlluminati” bağlantılı isimler ile CIA ajanlarının, darbelerde rol oynayan ve Almanya’yı bombalayan generallerin portreleri; belge, arşiv materyali ve tanıklıklarla sunuluyor.

“KİM DEMİŞ BUSH İLK KEZ GELİYOR DİYE, 1978’DE ANKARA’DA”

2004’te NATO Zirvesi için İstanbul’a gelen dönemin ABD Başkanı George W. Bush, bunun “ilk Türkiye ziyareti” olduğu izlenimini vermişti. Ancak Trojans’ta yer alan çarpıcı belge ve fotoğraflar, Bush’un Türkiye’ye ilk ziyaretini 1978’de, henüz bir yıllık eşi Laura ile birlikte gerçekleştirdiğini de ortaya koyuyor. Kitapta “Küçük Amerika” yıllarında özellikle Ankara’da yaşanan sosyolojik ve kültürel dönüşüm de örneklerle anlatılıyor.

Yazar Ahmet Köprülü, 1958’den 1980’lere uzanan Ankara’daki Amerikan Okulu yıllıklarının, adeta zamanda bir yolculuk olduğunu ifade ederken, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Türkiye’nin Sovyet tehdidinden kaçarken düştüğü Amerikan tuzağına ve sonrasında yaşananları da Trojans’ta irdelediğini belirtti.

***

Ahmet KÖPRÜLÜ