Glutatyon nedir? Glutatyon faydaları nelerdir?

8 Aralık 2022

2.061

A⁺

A^-

Bitkilerde, hayvanlarda, mantarlarda ve bazı bakterilerde bulunan bir antioksidan olan glutatyon, reaktif oksijen türlerinin önemli hücre bileşenlerine zarar vermesini önleme potansiyeline sahiptir.

Glutatyon hücreler tarafından üretilen bir antioksidandır. Büyük oranda glutamine, glisin ve sisten adı verilen 3 amino asidin bir araya gelmesiyle oluşur. Tüm hayvan hücrelerinin glutatyon oluşturması mümkün olsa da karaciğerdeki glutatyon üretimi olmazsa olmazdır.

Kötü beslenme, çevresel toksinler ve stres vücuttaki glutatyon seviyelerinin düşmesine neden olabilir. Glutatyon seviyesi yaşla birlikte de düşmektedir.

Vücut tarafından doğal olarak üretilmesinin yanında glutatyon damar yolu, cilt veya solunum ile verilebilir. Bunların yanında ağız yoluyla alınan kapsül ve sıvı takviyelerle de verilebilir. Ancak bazı çalışmalara göre glutatyonun ağız yoluyla alınması diğer yöntemler kadar etkili değildir. Peki glutatyonun önemi nedir?

Glutatyonun faydaları nedir?

Oksidatif stresi azaltır

Oksidatif stres vücuttaki serbest radikal oluşumu ve vücudun bunlarla mücadele etme kapasitesi arasında bir dengesizlik olduğunda ortaya çıkar. Çok yüksek oksidatif stres seviyesi, diyabet, kanser ve eklem iltihabı gibi hastalıklara yol açabilir. Glutatyon, oksidatif stresin neden olduğu etkileri ve dolayısıyla hastalıkları önleyebilir.

Sedef hastalığını hafifletebilir

Bilimsel bir araştırma whey (peynir altı suyu) proteininin ağız yoluyla alındığında, ilave bir tedaviye ihtiyaç olmaksızın sedef hastalığını hafifletebileceğini gösterdi. Whey proteininin glutatyon seviyeleri arttırdığı da birçok çalışma ile bilinmektedir.

Alkole bağlı ve alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması durumunda hücre hasarını azaltır

Karaciğerdeki hücre ölümü, başta glutatyon olmak üzere antioksidan eksikliği sebebiyle artabilir. Bu da alkol kullanan ve kullanmayan bireylerde karaciğer yağlanmasına yol açabilir. Glutatyonun, alkole bağlı ve alkole bağlı olmayan kronik karaciğer yağlanması hastalarının kanındaki protein, enzim ve bilirubin seviyelerini düzenlediği bilinmektedir.

Yaşlı bireylerde insülin direncini azaltır

İnsanlar yaşlandıkça vücutları daha az glutatyon üretir. Yapılan araştırmalarda, düşük glutatyon seviyelerinin daha az yağ yakımı ve vücutta daha fazla yağ muhafaza edilmesi ile ilişkili olduğu görüldü.

Periferik atardamar hastalarının daha hareketli olması

Periferik atardamarların plak sebebiyle tıkanması durumunda perifer atar damar hastalığı ortaya çıkar. Hastalık en çok bacakları etkiler. Yapılan bir çalışmada, glutatyonun kan dolaşımını arttırdığı, araştırmaya katılan hastaların ağrı olmaksızın daha uzun mesafelerini yürüyebilmesini sağladığı görüldü.

Parkinson hastalığı belirtilerini azaltır

Parkinson hastalığı titreme gibi belirtilerle kendini gösteren, merkezi sinir sistemini etkileyen bir hastalıktır. Hastalığın bir tedavisi yoktur. Yapılan bazı çalışmalar, damar içi glutatyon uygulamasının titreme ve katılık gibi belirtiler üzerindeki olumlu etkilerini göstermiştir.

Otoimmün hastalıklara karşı mücadeleye yardım eder

İltihaplı artrit, çölyak hastalığı ve lupus gibi otoimmün (bağışıklık) hastalıklarının neden olduğu kronik inflamasyon oksidatif stresi arttırabilir. Yapılan bir çalışmaya göre glutatyon vücudun bağışıklık tepkisini tetikleyerek veya azaltarak oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur.

Otizmli çocuklardaki oksidatif hasarı azaltabilir

Bazı araştırmalar otizmli çocuklarda oksidatif hasarın fazla, beyindeki glutatyon seviyesinin düşük olduğunu ortaya koydu. Bu da otizmli çocukları sinir hasarına karşı savunmasız hale getirdi. 3 – 13 yaş arasındaki çocuklara deri içinden ve ağız yoluyla yapılan glutatyon uygulamasına ilişkin bir çalışmada, çocukların sistein plazma sülfat ve tam kan glutatyonunda iyileşme görüldü.

Kontrolsüz diyabetin etkisini azaltır

Kan şekerinin uzun vadede yüksek olması glutatyon seviyesinin düşük olmasıyla ilişkilidir. Bu da oksidatif strese ve doku hasarına yol açabilir. Beslenme yoluyla sistein ve glisin takviyesi yapılmasının glutatyon seviyelerini arttırdığı, yapılan bir çalışma ile ortaya kondu. Takviye, yüksek şeker seviyesine rağmen kontrolsüz diyabeti olan kişilerde oksidatif stresi ve doku hasarını da azalttı.

Solunum hastalığı belirtilerini azaltabilir

Astım ve kistik fibroz gibi hastalıkların tedavisinde N-asetil sistein adlı bir ilaç kullanılır. Solunum yoluyla alınan bu ilaç mukusu sulandırmaya ve kıvamını hafifletmeye yardımcı olur. N-asetil sistein ise glutatyonun bir yan ürünüdür.

Glutatyon hangi gıdalarda bulunur?

Glutatyon bazı gıdalarda bulunsa pişirme ve ısıl işlem ciddi şekilde azalmasına yol açar. En çok bulunduğu gıdalar şu şekildedir:

Çip ve az pişmiş et
Pastörize olmamış süt veya pastörize olmamış süt ürünleri
Avokado ve kuşkonmaz gibi taze toplanmış meyve ve sebzeler

Not: Güvenli tüketim için yeterli miktarda ısıl işlem görmemiş gıda ürünlerini, çiğ et ve çiğ süt ürünlerini tüketmenizi kesinlikle önermiyoruz. Bu yazı genel bilgi amaçlı yazılmıştır.