Türkmen Gazeteci İbrahim BOZAN: Suriye Geçiş Hükümeti, Parlamento seçimleri hazırlıklarında sona geldi…

ŞAM, 27 EYLÜL 2025

Esed rejiminin devrilmesi sonrası Cumhurbaşkanı Ahmed Şara liderliğindeki Suriye Geçiş Hükümeti, Parlamento seçimleri hazırlıklarında sona geldi. Suriye’nin gelecek yol haritasını belirleyecek halk meclisi seçimleri, ülkenin geleceğinde bir dönüm noktası olarak görülüyor. Seçim tarihi 15-20 Eylül 2025 olarak planlanmıştı. Son süreçte sandığa gitme işlemi 5 Ekim 2025 tarihine ertelendi.

Peki seçim sistemi nasıl olacak, seçim hangi İllerde yapılmayacak ve kimler seçilip, kimler aday olamayacak?

Seçim sistemi nasıl olacak? 

13 Haziran’da Suriye Cumhurbaşkanlığı tarafından, Muhammed Taha el-Ahmed başkanlığında Hasan el-Dıgem, Emad Barak, Lara Ezuki, Navar Nicme, Muhammed Ali Muhammed Yasin, Muhammed Vali, Muhammed Yaser Khala, Hanan el-Belki, Bedir Camus ve Enes el-Abde’den oluşan Halk Meclisi Seçimleri Yüksek Komitesinin ilan edildiği 2025 tarihli 66 sayılı Kararname yayımlandı.

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Anayasal Bildiri’nin 24. maddesine dayanarak yayımlandı. Söz konusu maddeye göre, kalıcı bir anayasa kabul edilip yeni yasama seçimleri yapılıncaya kadar, yasama yetkisini halk meclisi üstlenecektir. Meclisin görev süresi ise 30 ay olacak ve bu süre yenilenebilecektir.

Parlamento seçimleri komitesi, Suriye’de hükümet kontrolü altındaki bölgelerdeki basın mensupları, kanaat önderleri, din adamları, STK’lar ve ayrıca yabancı ülke Büyükelçileri ile BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’in ofisi ile de görüşmeler gerçekleştirdi.

Yüksek Seçim komitesinin gerçekleştirdiği istişare toplantıları sonrası, 66. Sayılı Kararnamede 150 sandalyeden oluşacak halk meclisi sandalye sayısı, Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan 143 No’lu yeni kararname ile 210’a yükseltildi.

Sandalye sayısının 210’a yükseltilmesi sonrası, alt komiteler kuruldu ve adaylık başvuruları alındı.

Ayrıca, parlamento üyeliği adaylık başvurusu yapanlar içerisinde, devrik rejim bağlantılı isimler, devrik rejim destekçileri, terör örgütleri destekçileri, nefret söylemi yayanlar ve ayrılıkçı söylemlerde bulunanların adaylığı kabul edilmeyecek.

Seçici kurulun görevi

Yüksek Seçim Komitesi sözcüsü Navvar Necme yaptığı açıklamada, 24 saat içinde seçici kurul listelerinin açıklanacağını duyurdu. Adaylık başvuruları kabul edilenler arasından bölgeye göre seçici kurullar kurulacak. Bu kurulda, aday olmak isteyen isimler adaylığını açıklayacak ve aynı kurul içinden üye seçimi yapılacak.

Örneğin: Halep doğusunda yer alan El Bab bölgesinden 3 halk meclisi üyesi seçilecek. Buradaki adaylardan oluşan 150 kişilik bir seçici kurul kurulacak ve 150 kişilik kurul içinden 3 isim seçilecek. Kısaca parlamento üyesi olmak isteyen bir adayın, 50 oy alması gerekiyor. Bu noktada adaylar arasındaki ittifaklar önemli rol oynayacaktır.

Ülkedeki kültürel çeşitliliği korumak adına Meclis üyelerinin üçte biri (70 üye) Cumhurbaşkanı Ahmed Şara tarafından seçilecek.

Seçim hangi illerde yapılmayacak? 

Halk Meclisi Seçimleri, yaşanan güvenlik sorunları nedeniyle, Hikmet el-Hicri’ye bağlı güçler kontrolü altındaki Süveyda ve SDG kontrolü altındaki Rakka ile Haseke’de uygun zemin hazır olana kadar yapılmayacak.

Seçim sistemine tepkiler

Seçim sistemi ve SDG kontrolü altındaki bölgelerde seçimlerin yapılmayacak olmasına ilk tepki SDG’ye bağlı özerk yönetimden geldi.

24 Ağustos 2025’te yayınlanan bildiride SDG bölgelerinin seçim için güvenliği olmadığını yönündeki hükümet kararını reddederek, “Seçimlerin demokratik olmadığını ve seçimlerin Suriye halkının iradesini temsil etmediğine vurgu yaparak, tek taraflı bir zihniyetle dayatılan her türlü tedbir ve kararı reddediyoruz ve bunların uygulanmasıyla ilgilenmeyeceğiz. Uluslararası toplumu ve BM’yi 2254 sayılı kararla çelişen bu seçimleri tanımamaya çağırıyoruz.” şeklinde bir bildiri yayınlamışlardı.

Yine Fransa’da yaşayan Şeyh Gazel Gazel liderliğindeki Suriye Alevi Yüksek İslam Konseyi de seçimleri reddederek, sahil bölgesindeki Alevilerin seçimleri boykot etmeleri çağrısında bulundu.

Seçimleri reddeden üçüncü taraf ise, Süveyda’daki isyancı gurupların lideri Hikmet el-Hicri. Hicri’ye bağlı güçler seçimleri reddetmekle kalmayıp, aynı zamanda Süveyda’nın bağımsızlığını talep ediyorlar.

***

Yazar hakkında