Filistinli örgüt Hamas kimdir, neyi hedefliyor?

2007’den bu yana Gazze Şeridi’ni koruyan ve yöneten Hamas’ın askeri kanadı, 7 Ekim’de İsrail sınırından sızarak yıllardır katil ve terörist İsrail Devleti tarafından yaşadıkları zülmun intikamını, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Bir gece ansızın gelebiliriz” dik duruşu sözünden hareketle meşru hakkını korumak amacıyla harekatı başlattı.

İsrail yönetiminin, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki terör saldırılarıyla özdeşleştirerek “İsrail’in 11 Eylül’ü” şeklinde tanımladığı bu beklenmedik bir şekilde Hamas’ın bu önemli meşru müdafaa hakkını, kabiliyetlerini ve stratejisini de tartışmaya açtı.

Hamas nedir?

Grup 1987 yılında İsrail’in işgaline karşı yaygın protestoların damgasını vurduğu ilk intifada sırasında kuruldu.

İsrail’i yok etmeye yemin eden grup, sivillere ve İsrail askerlerine yönelik birçok intihar saldırısı ve ölümcül saldırılardan sorumlu.

Avrupa Birliği (AB) ve diğer Batılı ülkeler Hamas’ı terör örgütü olarak kabul ediyor.

Filistin’de 2006 parlamento seçimlerini kazanan Hamas, 2007’de Gazze Şeridi’nin kontrolünü ele geçirdi. Filistin Yönetimine hakim olan rakip El Fetih hareketi İsrail işgali altında olan Batı Şeria’daki bölgeleri yönetiyor.

İsrail, Hamas’ın yönetimi ele geçirmesine Gazze’ye abluka uygulayarak karşılık verdi ve örgütün silah tedarik etmesini engellemek için bölgeye insan ve mal giriş çıkışını kısıtladı.

Abluka, Gazze ekonomisini harap ederken Filistinliler İsrail’i toplu cezalandırma yapmakla suçluyor.

Hamas yıllar boyunca Katar başta olmak üzere Arap ülkelerinden destek aldı. Son zamanlarda ise İran ve müttefiklerine yakınlaştı.

Hamas’ın liderleri kimler?

Yıllarca İsrail hapishanelerinde yatan ve 1993’te ilk intihar saldırısını gerçekleştiren Hamas’ın askeri kanadının kuruluşuna nezaret eden, yarı felçli ruhani lider Şeyh Ahmed Yasin’in de aralarında bulunduğu Hamas’ın en az yedi kurucusu bulunuyor.

İsrail güçleri yıllar boyunca Hamas liderlerini hedef aldı ve Mart 2004’te Yasin’e suikast düzenledi. Bir diğer kurucu Abdülaziz el Rantisi de Nisan 2004’te Gazze’de öldürüldü.

İsrail’in daha önceki bir suikast girişiminden kurtulan sürgündeki Hamas üyesi Halid Meşal kısa süre sonra grubun lideri oldu.

Gazze’deki Yehia Sinwar ve sürgünde yaşayan İsmail Haniye Hamas’ın şu anki liderleri.

Hamas ne istiyor?

Hamas işgal altındaki Filistin topraklarını kurtarmak için İsrail’in yok edilmesi çağrısında bulunmuştu.

İntihar saldırıları düzenleyen ve yıllar boyunca Gazze’den İsrail’e sayıları ve güçleri giderek artan roketler fırlattı.

Ayrıca silah kaçakçılığı yapmak için Gazze’den Mısır’a uzanan bir tünel ağı ve İsrail’e uzanan saldırı tünelleri kurdu.

Son yıllarda Hamas’ın İsrail’e saldırmaktan çok Gazze’yi yönetmeye odaklandığı görülüyordu.

Hamas neden şimdi İsrail’e karşı bir saldırı başlattı?

Son yıllarda İsrail, Filistinlilerle olan çatışmasında taviz vermek zorunda kalmadan bir yandan da Arap ülkeleriyle barış anlaşmaları yaptı.

Amerika Birleşik Devletleri de (ABD) İsrail ile Hamas’ın İranlı destekçilerinin rakibi Suudi Arabistan arasında bir anlaşma girişimlerinde bulunuyor.

Bu arada İsrail’in yeni aşırı sağcı hükümeti, Filistinlilerin muhalefetine ve uluslararası kınamalara rağmen Batı Şeria’daki İsrail yerleşimlerini güçlendirmek için çalışıyordu.

Hamas liderleri, terörist, katil İsrail’in Batı Şeria’daki yıllardır masum Müslümanlara yönelik uyguladığı baskısının, uluslararası toplumun yasadışı kabul ettiği yerleşim inşaatlarının devam etmesinin, İsrail hapishanelerindeki binlerce mahkumun ve Gazze’ye yönelik devam eden ablukanın yıllar sonra kendilerini bu savaşa ittiğini söylüyor.

Örgütün liderleri 40 bin savaşçısından yüzlercesinin bu saldırıya katıldığını söylüyor.

Katil ve terörist İsrail, Hamas örgütünün yaklaşık 30 bin savaşçısı ve bazıları 250 kilometre menzile sahip roketlerden ve insansız hava araçlarından oluşan bir mühimmatı olduğunu söylüyor.

İngiliz siyaset bilimcisi Ian Brammer, CNN International televizyonunda yaptığı değerlendirmede, Hamas’ın bu savaş sonrası Suudi Arabistan ile İsrail arasındaki ‘normalleşme görüşmelerinin’ bittiği yorumunda bulunuyor.

Gazeteci* Ataner YÜCE