Yeni partiler, parlamenter sistemi niçin tercih edemez?
Çünkü onlar başkanlık sistemi içinde değer görüyorlar. Yüzde 50+1 oy alma zorunluluğu sistem içinde yüzde birlik partileri bile önemli hâle getiriyor.
Doç. Dr. Nebi MİŞ
CHP, İyi Parti ve HDP, haftalık olmasa bile aylık periyotlarla AK Parti’den ayrılıp parti kuranların kapısını çalıyor. Gelecek Partisi ve Deva Partisi’nin genel başkanlarına karşı, büyük ihtimam gösteriliyor. Ahmet Davutoğlu’na karşı geçmişte yapılan çok sert eleştiriler sümen altı ediliyor. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “ortak noktalarımız yüzde 95’in üzerinde” diye açıklama yapmak zorunda kalıyor.
Saadet Partisi’nin Millet İttifakı’ndan kopma ihtimaline karşı, Temel Karamollaoğlu el üstünde tutuluyor. Karşılıklı ziyaretlerle “güven” tazeleniyor. Geçmişi bir tarafa bırakmaktan geleceğe birlikte bakmaktan dem vuruluyor.
Yeri gelmişken belirtelim, siyasi alanda yüzde birlik partilerin bile aktörleştirilmeye çalışılması, başkanlık sisteminden çok ittifak düzenlemesinin bir sonucudur.
Sistemde etkin partilerin başkan seçebilmek için yüzde 50’ye ulaşma zorunluluğu, küçük ve yeni kurulan partileri “kilit” konuma getiriyor.
Yeni kurulan partiler de bunun farkında. Pazarlık güçlerini iyi kullanmak istiyorlar. Onlar için aktörleşme ve siyasette kalıcı olmanın yolu, cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi ve mevcut ittifak düzenlemesinin devamından geçiyor.
Parlamenter sistem içinde, katı ideolojik konumlanmaya sahip olmayan küçük partilerin fazla bir değeri olmaz.
Bugün için Millet İttifakı ve onlara eklemlenmeye çalışan yeni partiler, “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönmekten bahsediyorlar. Şimdilik mümkün görünmüyor ama, eski sisteme dönülmesi hâlinde ilk seçimlerde yüzde 7 civarında oy alamayan yeni kurulan bir parti kalıcı olamaz. Belki de barajı geçemeyen partiler demek daha doğru olur.
Mevcut CHP yönetimi, cumhurbaşkanlığı sisteminde tek başına yüzde 50’nin üzerine çıkamayacağını biliyor. Tek başına yüzde 25 oy oranı ile de sistem içinde etkili olamayacağının farkında. Bundan dolayı, CHP’nin oy oranının düşmesi pahasına, İyi Parti ve diğer sağ siyasal alandaki muhalif partileri güçlendirmek için elinden geleni yapıyor. Kılıçdaroğlu ve yönetimi için mevcut durumda CHP’nin oy oranının yüzde 25 olması ya da yüzde 20’nin altına düşmesi çok önemli değil.
Bunun bariz göstergesi, CHP tabanından İyi Parti’ye oy geçişlerini sorun etmemesi. Ulusalcı tabanının rahatsız olduğunu göre göre HDP ve sağ siyasi figürlerle iş tutması…
İyi Parti’nin sistem içinde etkili olması da, Cumhurbaşkanlığı sistemi ile doğrudan ilgilidir. Eski sistem devam etseydi, İyi Parti’nin siyasette etkisi ve oy oranı, bugünkünün yarısına bile erişemezdi. Siyasal alanda da en büyük rakibi, CHP ve Ali Babacan’ın kurduğu Deva Partisi olurdu.
Sonuç olarak parlamenter sisteme dönülmesi hâlinde, ideolojik konumlanmaları birbirine çok uzak olan partiler ittifak kurmak bir yana çok sert bir siyasi rekabete yönelirler. Bu rekabet de, yeni kurulan partilerin aleyhine olur.
Bu çerçeveden bakıldığında; İyi Parti dâhil yeni kurulan partilerin tümü için “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönüş söylemi bir taktikten ibarettir. Onlar da biliyorlar ki, mevcut durumda eski sisteme dönüş mümkün değildir. Değilse, siyasette etkin ya da kalıcı olamayacaklarını bile bile parlamenter sisteme dönülmesini talep etmezler.
Yani, yeni kurulan partiler için parlamenter sisteme dönüş, onların siyasi alandan tasfiyesini doğurur.
[UHA Haber Ajansı, 18 Mart 2021]
Yorumlar
Benzer Konular
24 Ekim 2021 tarihinde Özbekistan’da düzenlenen ve 16,212,343 seçmenin oy kullandığı genel seçimlerde Liberal Demokrat Parti’den aday olan Sayın Şevket Mirziyoyev, oyların yüzde 80,1’ini alarak beklenildiği gibi “Yeni Özbekistan”ın Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Özbek halkı bu seçimde sadece Sayın Mirziyoyev’i değil, Yeni Özbekistan Hareketini de bir kez daha seçti ve yola devam...
Tüm emeklilere son dakikada yapılan seyyanen yüzde 25 zam, seçimler öncesinde ve sonrasında oluşturulan yüksek zam beklentilerini karşılamanın çok uzağında kaldı. Son birkaç aydır çok sözü edilen en az yüzde 35, yüzde 40, yüzde 45 gibi oranlar bir süre hayalleri süslemekle kalmış oldu. Memurlara yapılan 8077 liralık seyyanen zammın yanında...
Ülkemizde bir çok insanın hayalini süsleyen Avrupa Birliği ekonomik açıdan fena sallanmaya başladı. Prof. Dr. Ata ATUN, KKTC Cumhurbaşkanı Politik Danışmanı Bazı bilmişlerin “AB’ye beyin göçü hızlandı”, “Binlerce doktor ve mühendis AB’ye göç etti”, “Gençlerimiz bir bir AB’ye kaçıyor” gibi boylarından büyük lafların pek bir geçerliliği yok. Avrupa Birliği asırlar boyunca...
Yaklaşık altı ay süren pazarlıklar sonunda Kongre Ukrayna, İsrail ve Tayvan’a 95 milyar dolarlık savunma yardımını onaylamıştı. Cumhuriyetçiler bu yardımı Biden’dan Meksika sınırıyla ilgili tavizler koparmak için sürüncemede bırakmıştı. Ancak İsrail’in Suriye’deki İran konsolosluğuna saldırısı sonrasında bölgesel tansiyonun yükselmesi Kongre’yi harekete geçirdi ve Biden paketi 24 Nisan’da imzalayarak Ukrayna’ya… Kadir...
Birkaç hafta önce Bloomberg, Türkiye’yi G-20 ülkeleri arasında “şiddetli siyasi çalkantıların yaşanma olasılığı en yüksek ülke” olarak gösterdi. Bu olasılık, ABD’de yüzde 3, Rusya’da yüzde 4 iken, Türkiye’de yüzde 6 olarak belirtildi. Analizin yayınlanmasının ardından, yine daha öncekilerde olduğu gibi, toplumsal fay hatlarını harekete geçirmeyi amaçlayan iç cephede gedik açmaya dönük bir çok girişim devreye sokuldu. Doç. Dr. Nebi MİŞ & SETA Genel...
Toplum olarak dinî ve millî teorik alt yapımız/referanslarımız çok güçlü, çok sağlam. İyi insan olmak için bu alt yapının hemen hemen hiçbir eksiği yok. Doğruluk, iyilik, yiğitlik/mertlik, fedakârlık, yardımseverlik, cömertlik, merhamet, bağışlayıcılık gibi akla gelebilecek her erdem bu teorik temelde mevcut. Gerek atasözlerimizden gerekse din buyruklarından bunun için sayısız örnekler...
17 Aralık 2021; sevginin, hoşgörünün, barışın, kardeşliğin, yani gerçek dindarlığın evrensel önderi olan Mevlâna’nın Allah’a kavuşmasının, dinsel ifadeyle “vuslat”ının 748. yıldönümü. Ölüm olayını ilk defa Mevlâna “şeb-i arûs” (düğün gecesi) diye adlandırmıştır. Mevlâna’dan ne önce ne de sonra bu adlandırmaya rastlanmaz. İşte bu yüzden Mevlâna ölümünden sonra kendisi için ah...
İsrail’in yedi aydan beri Gazze’deki 2,5 milyon Filistinliye sistemli şekilde uyguladığı soykırıma Batılı devletlerin verdikleri açık destek sebebiyle eşitlik, özgürlük, adalet, insan hakları gibi Batılı değerleri bitirdi. Bu, Avrupalı devletlerin bugüne kadar yaptığı en büyük yanlışlardan birisi, hatta birincisidir. Bu gerçek zaman içinde çok daha iyi anlaşılacaktır. Avrupa; haksızlığın, hırsızlığın,...