79’uncu BM Genel Kurulu, Guterres’in dünya ülkelerini Ortadoğu’yla ilgili uyaran konuşmasıyla başladı

New York’tan Gazeteci* Can KAMİLOĞLU’nun haberine göre, BM Genel Sekreteri, dünyanın hayal bile edilemeyecek bir noktaya doğru ilerlediği ve adeta bir barut fıçısının dünyayı yutmak üzere olduğu uyarısında bulundu. Guterres, dünya ülkelerinin sorunların çözümü için birlikte hareket etmesinin artık bir zorunluluk olduğunu vurguladı.

Dünya ülkelerinin sorunların çözümü için daha etkin, kapsayıcı ve çok taraflılığa odaklanması gerektiğini kaydeden Guterres, dünya genelinde giderek artan cezasızlık ve eşitsizliğin sürdürülebilir bir durum olmadığını söyledi.

“Dünya Lübnan’ın başka bir Gazze olmasını kaldıramaz’’

Gazze’de İsrail ve Hamas arasında yaklaşık bir yıldır devam eden savaşın İsrail’in Pazartesi günü binden fazla Hizbullah hedefini vurduğu Lübnan’ı da tehdit etmeye başladığı bu dönemde konuşan Guterres, “Lübnan uçurumun kenarında. Lübnan halkı, İsrail halkı ve dünya halkı, Lübnan’ın bir başka Gazze olmasını kaldıramaz” ifadesini kullandı.

BM Genel Sekreteri Guterres, Gazze ve içinde bulduğu tüm bölgenin tehdit dolu bir kesintisiz bir kabus içinde olduğunu belirterek, “Lübnan’dan gözünüzü ayırmayın. Lübnan’daki tırmanış hepimizi alarma geçirmeli. Lübnan tam da uçurumun kenarında. Lübnan halkı, İsrail halkı ve dünya halkları Lübnan’ın bir başka Gazze olmasını kaldıramaz. Hiçbir şey Hamas’ın 7 Ekim’de gerçekleştirdiği ve benim de defalarca kınadığım iğrenç terör eylemlerini ya da rehin alma olaylarını haklı gösteremez. Hiçbir şey Filistin halkının toplu olarak cezalandırılmasını haklı gösteremez. Gazze’deki ölüm ve yıkımın hızı ve ölçeği, benim genel sekreterlik yıllarımdaki hiçbir şeye benzemiyor. Birçoğu aileleriyle birlikte olmak üzere 200’den fazla personelimiz öldürüldü’’ dedi.

“Savaşın bedelini artan ölü sayıları, paramparça olmuş hayatlar ve topluluklarla siviller ödüyor” diyen Guterres, BM Anlaşması, uluslararası hukuk ve BM kararlarına dayalı adil bir barışın zamanının geldiğini söyledi.

Sudan’a da değinen Guterres, Sudan ordusu ile paramiliter Hızlı Destek Güçleri arasındaki “acımasız güç mücadelesine” dikkati çekti. Sivil yönetime geçiş planı öncesinde geçen yıl Nisan ayı ortasında savaşın patlak verdiğini kaydeden Guterres, “Kıtlık yayıldıkça insani bir felaket ortaya çıkıyor. Ancak dış güçler, barışı bulmaya yönelik ortak bir yaklaşım olmaksızın müdahale etmeye devam ediyor” dedi.

Gazze’de acil ateşkes çağrısını tekrarladı

Genel Sekreter Guterres Gazze’de acil ateşkes çağrısını yineledi. Uluslararası toplumun derhal ateşkes için harekete geçmesi gerektiğini belirten Guterres, ‘’Rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması ve iki devletli çözüme yönelik geri dönüşü olmayan bir sürecin başlatılması gerekiyor. Daha fazla yerleşim, daha fazla toprak gaspı ve daha fazla kışkırtmayla bu hedefe ulaşmaya çalışanlara soruyorum. Bunun alternatifi nedir? Dünya, çok sayıda Filistinli’nin hiçbir özgürlüğü, hakkı ya da onuru olmaksızın dahil olacağı bir devleti nasıl kabul edebilir?” dedi.

Genel Sekreter Guterres, Ukrayna’daki savaşın durma belirtisi göstermeden devam ettiğini belirterek, ‘’Siviller, artan ölü sayıları ve parçalanan hayatlarla toplumlar bu savaşın bedelini ödüyor. BM tüzüğüne, uluslararası hukuka ve BM kararlarına dayanan adil bir barışın zamanı geldi ” diye konuştu.

Ukrayna, Gazze ve Sudan’ı hatırlatarak “cezasızlığı” kınadı: “Dünyada cezasızlık çağının yaşandığını görüyoruz’’

“Dünyadaki cezasızlık düzeyi siyasi olarak savunulamaz ve ahlaki olarak tahammül edilemez durumda” diyen BM Genel Sekreteri, “Hayal bile edilemeyecek bir noktaya doğru gidiyoruz” uyarısında bulundu.

Guterres; Ukrayna, Gazze Şeridi ve Sudan’daki savaşlara atıfta bulunarak, “cezadan muaf olduklarını” düşünen hükümetlerin ve diğer grupların sayısının giderek artmasını kınadı.

BM Genel Sekreteri Guterres, dünyadaki cezasızlık seviyesinin siyasi açıdan savunulamaz ve ahlaki açıdan tahammül edilemez bir hale dönüştüğünü belirterek, ‘’Bugün, giderek artan sayıda hükümet ve diğerleri hapisten bedava çıkma hakkına sahip olduklarını düşünüyorlar. Uluslararası hukuku ayaklar altına alabilirler, Birleşmiş Milletler tüzüğünü ihlal edebilirler, uluslararası insan hakları sözleşmelerini ya da uluslararası mahkemelerin kararlarını görmezden gelebilirler. Uluslararası insani hukuka burun kıvırabilirler, başka bir ülkeyi işgal edebilirler, tüm toplumları yerle bir edebilirler ya da kendi halklarının refahını tamamen göz ardı edebilirler ve hiçbir şey olmaz. Bu cezasızlık çağını her yerde görüyoruz” dedi.

“Dünyanın durumu bu şekilde sürdürülemez’’

Guterres, konuşmasında dünyanın içinde bulunduğu durumu “sürdürülemez” şeklinde tanımladı ancak karşılaşılan zorlukların çözülebileceğini vurguladı.

“Jeopolitik bölünmeler derinleşmeye devam ediyor. Gezegen ısınmaya devam ediyor. Nasıl sona ereceği belli olmayan savaşlar şiddetleniyor. Nükleer duruş ve yeni silahlar karanlık bir gölge yaratıyor” diyen Guterres, “Hayal bile edilemeyecek bir noktaya doğru gidiyoruz” uyarısında bulundu.

Guterres, 2024 yılında dünyanın yarısının sandık başına gittiği ve insanlığın yarısının etkileneceği bir yıl olacağını belirterek, “Bu kasırgada karşınızda iki gerçeğe inanmış olarak duruyorum. Birincisi, dünyamızın durumu sürdürülemez, bu şekilde devam edemeyiz. İkincisi, karşılaştığımız güçlükler çözülebilir, ancak bunun için uluslararası sorun çözme mekanizmalarının sorunları gerçekten çözdüğünden emin olmamız gerekiyor. Geleceğin Zirvesi bunun ilk adımıydı, ancak daha kat etmemiz gereken çok uzun bir yol daha var’’ diye konuştu.

Gazeteci* Can KAMİLOĞLU, VOA